تست آرسنیک(AS)، جیوه (Hg) و سرب(lead)

* آرسنیک و ترکیبات آن به عنوان آفت کش، علف کش و حشره کش و آلیاژهای مختلف بکار میرود.
* آرسنیک از نظر شیمیایی شبیه فسفر است تا حدی که در واکنش های بیوشیمیایی می تواند جایگزین آن شود، از این رو سمی است.
* از ASO3به خاطر مهلک بودن به کرات برای جنایت و قتل استفاده می شده است و قبلا از آن در سموم جونده کش ها(مرگ موش) استفاده می شد ولی به خاطر سمیت بالای آن برای انسان ها و دیگر پستانداران و خطرات زیست محیطی استفاده آن کاملا ممنوع شده است.
* آرسنیک و تمامی ترکیبات آن بسیار سمی هستند. دلیل اصلی سمی بودن زیاد ارسنیک شباهت شیمیایی آن به فسفر است پس میل دارد در مولکول فعال زیستی نظیر ATPغشای فسفولیپیدی سلول ها و اجزای داخلی سلول و بیشتر آنزیم های حیاتی جانشین فسفر شود و پیوندهای کوالانسی قوی تر از فسفر برقرار کند به همین دلیل آرسنیک 3ظرفیتی بسیار سمی تر از 5ظرفیتی است.

سمیت:

آرسنیک با مختل کردن وسیع سیستم گوارش و ایجاد شوک منجر به مرگ می شود و سایر عوارض بلند مدت این سم سرطان پوست و صدمات جدی به روده و کبد می باشد.

جیوه (Hg)

جیوه عنصری شیمیایی با نماد Hgو عدد اتمی 80 می باشد.

سمیت:

جیوه از راه تنفس-گوارش و نیز از طریق پوست قابل جذب می باشد، بخار جیوه به دستگاه اعصاب مرکزی تمایل دارد اما هدف اصلی 2Hg کلیه ها و کبد است.
مطالعات جهانی نشان می دهند که در نتیجه تماس مستقیم یا استنشاق بخارات جیوه، اختلالات مختلفی به وجود می اید که عبارتند از :
اختلال دستگاه خود ایمنی، اختلال در عملکرد کلیه، ناباروری، تاثیرات منفی روی جنین، مشکلات رفتاری-عصبی، ناکارامدی قلبی، آلزایمر، تاثیرات چشمی، مشکلات دهانی، نارسایی حادتنفسی، التهاب پوست، زوال عقل، تهوع، استفراغ، اسهال، دردشکم،سرخی چشم،سینه پهلو،و اثر بر روی غده تیروئید می باشد.

افراد در معرض خطر:

* کودکان
* جمعیت هایی که مرتب ماهی و غذاهای دریایی مصرف می کنند.
* دندانپزشکان
* کارگران کارخانه هایی که در محل کار با جیوه روبرو هستند.

سرب(lead)

سرب یک عنصر شیمیایی با عدد اتمی82 و نشان شیمیایی pbاست.
این فلز سنگین چگالی بالا و نقطه ذوب بسیار پایینی در مقایسه با سایر فلزات داشته و فلزی نرم است.
سرب فلزی سمی است که حتی در غلظت های پایین به دستگاه عصبی به ویژه در کودکان اسیب رسانده وموجب بیماری های خونی و مغزی می شود. تماس طولانی با این فلز یا نمکهای ان (مخصوصا نمکهای محلول یا اکسید غلیظ آن pbo2) می تواند باعث بیماری های کلیه و دردهای شکمی شود.

سمیت

میزان حداقل 5میکروگرم سرب در هر دسی لیتر خون در کودکان سبب اثرات سو و بهره هوشی خواهد شد و این اثرات با افزایش تماس با سرب و افزایش غلظت خونی سرب ،افزایش خواهد یافت. تماس با سرب در کودکان می تواند منجر به اختلال تمرکز و پرخاشگری شود.

علائم مسمومیت با سرب:

* دل درد و قولنج شدید شکمی
* یبوست
* درد مفاصل ، زانوها، مچ، آرنج، کمر، شانه ، سردرد، خستگی، بیقراری و بی اشتهایی

مسمومیت حاد:

بی اشتهایی-تحرک پذیری، استفراغ،  انسفالوپاتی حاد و آتاکسی ، استفراغ مقاوم،لتارژی ، تشنج و اغما

مسمومیت مزمن:

تورم لثه با خطوط آبی روی لثه ها،احساس طعم فلزی در دهان، ترومبوز عروق مغزی و انسفالوپاتی ناشی از ان، کاهش قدرت یادگیری و حافظه ،هوش پایین، اختلالات رفتاری ،لرزش،قولنج روده ای،درد عضلانی،افزایش فشارخون،کمخونی،کاهش  تعداد اسپرم و ناباروری
در منازل قدیمی که 40سال یا بیشتر از ساخت آن می گذرد.رنگهایی استفاده شده و پوسته شده در دیوارهاو چارچوب ها و لوله های آب اصلی ترین منبع مسمومیت با سرب هستند.
کودکان زیر5 سال و زنان باردار در گروه اصلی در معرض خطر در اثر تماس با سرب هستند.
مسمومیت با سرب بسیار حساس است و گاهی اوقات صدمات عصبی ناشی از سرب در کودکان برگشت ناپذیر است.
به منظور سنجش سرب در خون افراد شاغل در صنعت که با سرب در تماس هستند ، آزمایش خون باید به صورت مرتب انجام شود.در سالهای اخیر موارد متعددی از مرگ معتادانی که از تریاک تقلیب شده با سرب استفاده نموده اند به دلیل مسمومیت با سرب مشاهده شده است.تماس با مقادیر بالای سرب در زنان باردار منجر به زایمان زودرس و تولد نوزادان کم وزن و حتی ناقص می شود.
آرسنیک و جیوه با متد شعله هیبرید با دستگاه perkin elmer امریکایی و سرب با متد کوره و با دستگاه perkin elmer در بخش اتمیک ازمایشگاه نوبل انجام می شود.

واحد اتمیک آزمایشگاه پاتوبیولوژی نوبل اصفهان