آزمایش کلسیم خون

 اختلالات میزان کلسیم به صورت هیپوکلسمی ( کاهش میزان کلسیم) و هیپر کلسمی ( افزایش میزان کلسیم) می باشد. اختلالات غده ی درون ریز پاراتیروئید به علت تولید هورمون پاراتورمون (PTH)، می تواند در تغییر سطح کلسیم بدن موثر باشد. آزمایش کلسیم میزان کلسیم موجود در خون را که در استخوان ها ذخیره نمی شود ، اندازه گیری می کند. کلسیم بیشترین ماده معدنی موجود در بدن است و یکی از مهمترین مواد معدنی بدن به شمار می رود.
بدن در موارد زیر  به کلسیم احتیاج دارد :
برای ساخت و نگهداری استخوان ها و دندان ها
کمک به کارکرد اعصاب
کمک در فرآیند انعقاد خون
کمک به کارکرد قلب
کمک به انقباض عضلانی
بیشتر کلسیم بدن در استخوان ها ذخیره می شود.
به طور طبیعی میزان کلسیم در خون به دقت کنترل می شود . وقتی میزان کلسیم خون کاهش می یابد ( یعنی زمانی که هیپو کلسمی رخ دهد ) ، استخوان ها کلسیم را به جریان خون آزاد می کنند تا سطح کلسیم خون به میزان نرمال برگردد. وقتی میزان کلسیم خون افزایش می یابد ( هایپر کلسمی ) ، کلسیم اضافی در استخوان ها ذخیره می شود و یا از طریق ادرار و مدفوع دفع می شود.
میزان کلسیم در بدن به عوامل زیر وابسته است:
میزان کلسیم موجود در غذا
میزان جذب روده ای کلسیم و ویتامین دی  (Vit D)
میزان فسفر موجود در بدن
 بعضی هورمون های خاص شامل : هورمون پاراتیرویید ، کلسی تونین و استروژن
ویتامین دی و هورمون ها میزان کلسیم در بدن را کنترل می کند. ( میزان کلسیمی که از غذا جذب می کنید و از ادرار دفع می کنید ) . میزان فسفر خون با میزان کلسیم خون ارتباط نزدیکی دارند و مخالف هم کار می کنند. اگر کلسیم خون افزایش یابد ، میزان فسفر خون کاهش می یابد و بر عکس. دریافت مقدار مناسب کلسیم در طول روز اهمیت زیادی دارد چون بدن روزانه مقداری کلسیم از دست می دهد. مواد غذایی غنی از کلسیم شامل محصولات لبنی ( شیر ، پنیر ) تخم مرغ ، ماهی ، سبزیجات و میوه ها  هستند. ممکن است افراد با کلسیم خون بالا یا پایین علایم بالینی خاصی نداشته باشند . میزان کلسیم باید خیلی زیاد و یا خیلی کم شود تا بیمار علایم بالینی داشته باشد.
آزمایش اندازه گیری میزان کلسیم خون در موارد زیر انجام می شود :
بررسی مشکلات مربوط به کلیه ها و یا غدد پاراتیرویید ، بعضی از انواع سرطان ها و مشکلات استخوانی و یا التهاب پانکراس ( پانکراتیت ).
بررسی علت غیر طبیعی بودن نوار قلب
بعد از پیوند کلیه
اگر علایم شما مربوط به کاهش میزان کلسیم خون باشد مثل : گرفتگی عضلانی ، اسپاسم و کشش و سوزن سوزن شدن انگشتان دست و اطراف دهان.
اگر علایم شما مربوط به افزایش میزان کلسیم خون باشد مثل : ضعف ، فقدان انرژی ، بی اشتهایی ، تهوع و استفراغ ، یبوست ، دفع ادرار به مقدار زیاد ، درد شکم ویا استخوان درد.
8تا 12 ساعت قبل از انجام آزمایش نباید کلسیم مصرف کنید. اگر لازم باشد پزشک به شما می گوید که قبل از انجام آزمایش چیزی نخورید و یا نیاشامید. خون گیری می تواند برای افرادی که بیماری انعقادی دارند ٬ مشکل ایجاد کند. آسپیرین ٬ وارفارین و سایر داروهای رقیق کننده خون می توانند باعث افزایش خونریزی شوند. اگر شما مشکل انعقاد خون و یا خونریزی دارید و یا اگر داروی رقیق کننده خون مصرف می کنید، باید قبل از خون دادن به پزشک اطلاع دهید. این آزمایش فقط میزان کلسیم موجود در خون را نشان می دهد و قادر به اندازه گیری کلسیم موجود در استخوان ها نمی باشد.
میزان طبیعی کلسیم خون
میزان طبیعی کلسیم خون در زیر ذکر شده است که مقادیر مرجع نامیده می شود و فقط برای راهنمایی است. این مقادیر از یک آزمایشگاه با آزمایشگاه دیگر متفاوت است٬ و آزمایشگاهی که شما مراجعه می کنید ممکن است میزان مقادیر نرمال آن با مقادیر این جدول متفاوت باشد. جواب آزمایش باید میزان نرمالی را که  آن آزمایشگاه استفاده می کند، داشته باشد. همچنین ٬ پزشک نتایج را بر اساس سلامتی و یا عوامل دیگر ارزیابی می کند. این به این معنا است که اگر جواب  آزمایش خارج از میزان نرمال بود، ممکن است برای شما یا برای آن آزمایشگاه این میزان نرمال باشد.
میزان کلسیم
بالغین : 8.8–10.4 milligrams per deciliter (mg/dL) or 2.2–2.6 millimoles per liter (mmol/L)
اطفال : 6.7–10.7 milligrams per deciliter (mg/dL) or 1.90–2.75 millimoles per liter (mmol/L)
میزان کلسیم خون در افراد مسن کمتر است و در اطفال بیشتر است، چون رشد استخوان در اطفال سریع است.
آزمایش اندازه گیری کلسیم یونیزه ، کلسیمی را اندازه گیری می کند که در خون به پروتئین متصل نشده است. میزان کلسیم یونیزه در خون تحت تاثیر میزان پروتئین موجود در خون نمی باشد.
میزان کلسیم یونیزه
بالغین : 4.65 – 5.28 mg/dL or 1.16–1.32 mmol/L
اطفال : 4.80–5.52 mg/dL or 1.20–1.38 mmol/L

علل افزایش میزان کلسیم خون شامل موارد زیر می باشد :
پرکاری پاراتیروئید
سرطان ، سرطانی که به استخوان متاستاز داده باشد.
سل
استراحت طولانی مدت در رختخواب بعد از شکستگی استخوان
بیماری پاژه
علل کاهش  میزان کلسیم خون  عبارتند از:
کاهش میزان آلبومین خون ( هیپوآلبومینمی )
کم کاری پاراتیرویید
افزایش میزان فسفر در خون ، که می تواند به دلیل نارسایی کلیه باشد.
سو تغذیه که می تواند به دلایل بیماری سلیاک ، التهاب پانکراس و اعتیاد به الکل باشد.
استئومالاسی
ریکتز
عوامل موثر بر این آزمایش عبارتند از :
عللی که شما ممکن است نتوانید این آزمایش را انجام دهید و  اینکه نتایج آزمایش ممکن است مفید نباشد، عبارتند از:
مصرف ویتامین دی و کلسیم به هر شکل اعم از شیر ، آنتی اسید ها و یا مکمل قبل از انجام آزمایش
مصرف  برخی دارو ها مثل : دیورتیک ها .  بسیاری از دارو ها بر میزان کلسیم خون تاثیر می گذارند.
دیالیز شدن
پس از انتقال خون با حجم بالا ( انتقال خون حجیم) (Massive Transfusion)  و  یا انتقال خون در یک دوره کوتاه
اگر میزان کلسیم خون در محدوده طبیعی نباشد ، ممکن است بیش از یک بار نمونه گیری انجام شود.
کاهش میزان کلسیم خون ممکن است به دلیل وجود  نوعی پروتئین ( آلبومین) باشد ، به دلیل اینکه حدود نیمی از کلسیم خون به آلبومین متصل می شود. به همین دلیل ، میزان کلسیم یونیزه( کلسیمی که به آلبومین متصل نمی شود ) و میزان آلبومین خون ممکن است اندازه گیری شود.  
آزمایشات دیگری که ممکن است برای بررسی علت غیر طبیعی بودن میزان کلسیم در خون انجام شود ، شامل  اندازه گیری هورمون پارا تیروئید ، کلر و اسید فسفاتاز ، آلکالن فسفاتاز و ویتامین دی می باشد.میزان کلسیم ممکن است در ادرار نیز اندازه گیری شود.

ریحانه مقتدری_واحد تحقیق و توسعه آزمایشگاه پاتوبیولوزی نوبل