کلسترول، تشخیص، تفسیر آزمایش و درمان

 با کلسترول بالا، رسوبات چربی در رگ های خونی ایجاد می شود که در نهایت، این رسوبات رشد می کنند و جریان یافتن خون کافی در شریان های شما را دشوار می کنند. گاهی اوقات، این رسوبات می توانند ناگهان بشکنند و لخته ای تشکیل دهند که باعث حمله قلبی یا سکته مغزی می شود. کلسترول بالا می تواند به ارث برسد، اما اغلب نتیجه انتخاب های سبک زندگی ناسالم است. یک رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و گاهی اوقات دارو می تواند به کاهش کلسترول بالا کمک کند (1،2).

علائم (1،2)

کلسترول بالا هیچ علامتی ندارد. آزمایش خون تنها راه تشخیص وجود آن است.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد:

طبق گفته موسسه ملی قلب، ریه و خون (NHLBI)، اولین غربالگری کلسترول فرد باید در سنین 9 تا 11 سالگی انجام شود و سپس هر پنج سال یک بار پس از آن تکرار شود.NHLBI  توصیه می کند که غربالگری کلسترول هر یک تا دو سال برای مردان 45 تا 65 سال و برای زنان 55 تا 65 سال انجام شود. افراد بالای 65 سال باید سالانه آزمایش کلسترول را دریافت کنند. اگر نتایج آزمایش شما در محدوده مطلوب نباشد، پزشک ممکن است اندازه گیری های مکرر را توصیه کند. همچنین اگر سابقه خانوادگی کلسترول بالا، بیماری قلبی یا سایر عوامل خطر مانند دیابت یا فشار خون بالا دارید، ممکن است پزشک آزمایش‌های مکررتری را پیشنهاد دهد.

علل (1) :

کلسترول از طریق خون شما حمل می شود و به پروتئین ها متصل است. این ترکیب از پروتئین ها و کلسترول، لیپوپروتئین نامیده می شود. براساس آنچه لیپوپروتئین حمل می کند، انواع مختلفی از کلسترول وجود دارد که عبارتند از:
•    لیپوپروتئین با چگالی پایین (LDL): کلسترول بد، ذرات کلسترول را در سراسر بدن شما منتقل می کند. کلسترول LDL در دیواره شریان های شما ساخته می شود و آن ها را سخت و باریک می کند.
•    لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL): کلسترول خوب، کلسترول اضافی را برمی دارد و به کبد شما برمی گرداند.
عواملی که می توانید کنترل کنید مانند کم تحرکی، چاقی و رژیم غذایی ناسالم به میزان کلسترول مضر و تری گلیسیرید کمک می کنند. عواملی که خارج از کنترل شما هستند نیز ممکن است نقش داشته باشند. برای مثال، آرایش ژنتیکی شما ممکن است حذف کلسترول LDL از خون یا تجزیه آن در کبد را برای بدن شما دشوارتر کند. تری گلیسیرید رایج ترین نوع چربی در بدن شما هستند. آنها از غذاها، به ویژه کره، روغن ها و سایر مواد به دست می آیند. تری گلیسیریدها حدود 95 درصد از کل چربی های رژیم غذایی را تشکیل می دهند. هر دو چربی حیوانی و گیاهی حاوی تری گلیسیرید هستند. تری گلیسیریدها چربی موجود در خون هستند. آنها منبع اصلی انرژی ما هستند و حد نرمالشان برای سلامتی ضروری هست (3).

شرایط پزشکی که می تواند باعث سطح کلسترول ناسالم شود عبارتند از (1):

-    بیماری مزمن کلیوی
-    دیابت
-    HIV/AIDS
-    کم کاری تیروئید
-    لوپوس
* سطوح کلسترول همچنین می تواند با برخی از انواع داروهایی که ممکن است برای سایر مشکلات سلامتی مصرف کنید، بدتر شود، مانند:
-    آکنه
-    سرطان
-    فشار خون بالا
-    HIV/AIDS
-    ریتم قلب نامنظم
-    پیوند عضو

عوامل خطر (1):

عواملی که می توانند خطر ابتلا به کلسترول ناسالم را افزایش دهند عبارتند از:
•    رژیم غذایی ضعیف: مصرف بیش از حد چربی های اشباع شده یا چربی های ترانس می تواند منجر به سطوح ناسالم کلسترول شود. چربی های اشباع شده در تکه های چرب گوشت و لبنیات پرچرب یافت می شود. چربی های ترانس اغلب در میان وعده ها یا دسرهای بسته بندی شده یافت می شوند.
•    چاقی: داشتن شاخص توده بدنی BMI 30 یا بیشتر، شما را در معرض خطر کلسترول بالا قرار می دهد. (شاخص توده بدنی (BMI) وزن فرد بر حسب کیلوگرم (یا پوند) تقسیم بر مجذور قد بر حسب متر (یا فوت) است که درصد اضافه، نرمال یا کم بودن وزن شخص را نشان می دهد (4).)
•    عدم انجام ورزش: ورزش به افزایش HDL بدن شما، یعنی کلسترول "خوب" کمک می کند.
•    سیگار کشیدن: کشیدن سیگار ممکن است سطح HDL، کلسترول "خوب" را کاهش دهد.
•    نوشیدنی های حاوی الکل: نوشیدن بیش از حد نوشیدنی های حاوی الکل می تواند سطح کلسترول شما را افزایش دهد.
•    سن: حتی کودکان خردسال نیز ممکن است کلسترول ناسالم داشته باشند، اما در افراد بالای 40 سال بسیار شایع تر است. با افزایش سن، کبد شما کمتر قادر به حذف کلسترول LDL می شود.

تشخیص (1):

آزمایش خون برای بررسی سطح کلسترول به نام پنل چربی یا پروفایل چربی معمولا گزارش می شود، یک پروفایل چربی نیز معمولا تری گلیسرید، نوعی چربی در خون را اندازه گیری می کند. داشتن سطح بالای تری گلیسرید نیز می تواند خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش دهد.

•    کلسترول کل
•    کلسترول LDL
•    کلسترول HDL
•    تری گلیسرید نوعی چربی در خون
به طور کلی شما باید به مدت 9 تا 12ساعت قبل از آزمایش هیچ غذا یا مایعی غیر از آب مصرف نکنید. برخی از آزمایش های کلسترول نیاز به رعایت این ساعات ندارند، بنابراین از دستورها پزشک خود پیروی کنید.

تفسیر اعداد (1):

در ایالات متحده، سطح کلسترول در میلی گرم (mg) کلسترول در دسی لیتر (dL) خون اندازه گیری می شود. در کانادا و بسیاری از کشورهای اروپایی، سطح کلسترول در میلی گرم در لیتر (mmol/L) اندازه گیری می شود.
برای تفسیر نتایج تست خود، از این دستورالعمل های کلی استفاده کنید.

Total cholesterol (U.S. and some other countries) کلسترول کل)آمریکا و برخی کشورهای دیگر(	Total cholesterol* (Canada and most of Europe) کلسترول کل * (کانادا و بیشتر اروپا)	Results نتایج
* دستورالعمل های کانادا و اروپا کمی با دستورالعمل های آمریکا تفاوت دارد. این تبدیل ها براساس دستورالعمل های آمریکا است.
Below  (زیر )  200mg/dL	Below 5.2mmol/L	Desirable مطلوب
200-239 mg/dL	5.2-6.2mmol/L	Borderline high خط مرزی بالا
240 mg/dLand above (و بالاتر)	Above 6.2mmol/L	High بالا

کلسترول LDL (ایالات متحده و برخی کشورهای دیگر)	کلسترول LDL * (کانادا و بیشتر اروپا)	Results نتایج
* دستورالعمل های کانادا و اروپا کمی با دستورالعمل های آمریکا تفاوت دارد. این تبدیل ها براساس دستورالعمل های آمریکا است.
زیر 70mg/dL	زیر 1.8mmol/L	بهترین گزینه برای افرادی که بیماری عروق کرونر از جمله سابقه حملات قلبی، آنژین صدری، استنت یا بای پس کرونری دارند.
زیر 100mg/dL	زیر 2.6mmol/L	بهینه سازی برای افراد در معرض خطر بیماری عروق کرونر یا کسانی که دیابت دارند.
100-129mg/dL	2.6-3.3mmol/L	در صورتی که بیماری عروق کرونر وجود نداشته باشد، احتمال ابتلا به بیماری عروق کرونر بالا است.
130-159mg/dL	3.4-4.1mmol/L	اگر بیماری عروق کرونر وجود نداشته باشد، برونشیت بالا می رود و اگر بیماری عروق کرونر وجود داشته باشد، برونشیت بالا می رود.
160-189mg/dL	4.1-4.9mmol/L	بالا اگر بیماری عروق کرونر وجود نداشته باشد. اگر بیماری عروق کرونر وجود داشته باشد خیلی بالا است.
و بالاتر 190mg/ dL	و بالاتر 4.9mmol/L	احتمال بروز یک بیماری ژنتیکی بسیار بالا است.

تست کسترول خون در آمایشگاه نوبل اصفهان انجام می شود.

کلسترول HDL (ایالات متحده و برخی کشورهای دیگر(	کلسترول HDL * (کانادا و بیشتر اروپا(	Results نتایج
* دستورالعمل های کانادا و اروپا کمی با دستورالعمل های آمریکا تفاوت دارد. این تبدیل ها براساس دستورالعمل های آمریکا است.
40mg/ dLزیر (مردها)	1.0mmol/Lزیر (مردها)	Poor ضعیف
50mg/dLزیر (خانم ها)	1.3mmol/Lزیر (خانم ها)
40-59mg/dL(مردها)	1.0-1.5mmol/L(مردها)	Better بهتر
50-59mg/dL(خانم ها)	1.3-1.5mmol/L(خانم ها)
60mg/dLو بالاتر	1.5mmol/L و بالاتر	Best عالی

کودکان و آزمایش کلسترول (1،5):

برای بیشتر کودکان، موسسه ملی قلب، عروق و خون توصیه می کند که یک آزمایش غربالگری کلسترول بین سنین 9 تا 11 سالگی انجام شود و سپس هر پنج سال پس از آن تکرار شود. اگر کودک شما سابقه خانوادگی بیماری قلبی زودرس یا سابقه شخصی چاقی یا دیابت دارد، پزشک شما ممکن است آزمایش کلسترول زودتر یا بیشتر را توصیه کند.

درمان (1):

تغییرات سبک زندگی مانند ورزش کردن و خوردن یک رژیم غذایی سالم اولین خط دفاعی در برابر کلسترول بالا است. اما اگر شما این تغییرات مهم سبک زندگی را انجام داده اید و سطح کلسترول شما بالا است، پزشک شما ممکن است دارو را توصیه کند. انتخاب دارو یا ترکیب داروها به عوامل مختلفی از جمله عوامل خطر شخصی، سن، سلامت و عوارض جانبی احتمالی دارو بستگی دارد. انتخاب های رایج عبارتند از:
•    استاتین ها: ماده ای را مسدود می کنند که کبد شما برای تولید کلسترول به آن نیاز دارد. این امر باعث می شود کبد شما کلسترول را از خون شما حذف کند.
•    مهارکننده های جذب کلسترول: روده کوچک شما کلسترول را از رژیم غذایی شما جذب می کند و آن را در جریان خون شما آزاد می کند. داروی ezetimibe با محدود کردن جذب کلسترول رژیم غذایی به کاهش کلسترول خون کمک می کند. Ezetimibe را می توان با یک داروی استاتین استفاده کرد.
•    اسید بامپیدوئیک: این داروی جدیدتر بسیار مشابه استاتین ها عمل می کند اما احتمال کمتری دارد که باعث درد عضلانی شود. افزودن اسید بامپیدوئیک (Nexletol) به حداکثر دوز استاتین می تواند به کاهش قابل توجه LDL کمک کند. یک قرص ترکیبی حاوی هر دو اسید بامپیدوئیک و ezetimibe Nexlizet)) نیز موجود است.
•    رزین های اتصال به اسید صفراوی: کبد شما از کلسترول برای ساخت اسیده ای صفراوی، ماده ای که برای هضم لازم است، استفاده می کند. داروهای کلسترامین، کلستریدیوم و کلستیپول با اتصال به اسیدهای صفراوی، کلسترول را به طور غیرمستقیم کاهش می دهند. این امر کبد شما را به استفاده از کلسترول اضافی برای تولید اسیده ای صفراوی بیشتر ترغیب می کند که سطح کلسترول در خون شما را کاهش می دهد.
•    مهارکننده های 9PCSK: این داروها می توانند به کبد در جذب کلسترول LDL بیشتر کمک کنند که میزان کلسترول در گردش در خون شما را کاهش می دهد. Alirocumab Praluent و Evolocumab Repathaممکن است برای افرادی که دارای یک بیماری ژنتیکی هستند که باعث سطوح بسیار بالای LDL می شود یا در افرادی با سابقه بیماری عروق کرونر که به استاتین ها یا سایر داروهای کلسترول عدم تحمل دارند استفاده شود. هر چند هفته یکبار زیر پوست تزریق می شوند و گران هستند.

داروهایی برای تری گلیسیرید بالا (1):

اگر شما هم تری گلیسرید بالایی دارید، پزشک شما ممکن است تجویز کند:
•    فیبرها: داروهای فنوفیبرات (تری گلیسیرید) و ژامفیبروزیل (لوپید) تولید لیپوپروتئین با غلظت بالا (VLDL) را کاهش می دهند و به حذف تری گلیسیرید از خون شما سرعت می بخشند. کلسترول VLDL عمدتا حاوی تری گلیسیرید است. استفاده از فیبرهای جانبی با استاتین می تواند خطر ابتلا به تری گلیسیرید را افزایش دهد.
•    نیاسین: توانایی کبد شما را در تولید کلسترول LDL و VLDL محدود می کند. اما نیاسین مزایای بیشتری نسبت به استاتین ها فراهم نمی کند. نیاسین همچنین با آسیب کبدی و سکته مرتبط است، بنابراین اغلب پزشکان در حال حاضر آن را تنها برای افرادی توصیه می کنند که نمی توانند استاتین مصرف کنند.
•    مکمل های اسید چرب امگا3 : مکمل های اسید چرب امگا3 می توانند به کاهش تری گلیسرید شما کمک کنند. اگر می خواهید مکمل های بیش از حد مصرف کنید، با پزشک خود مشورت کنید. مکمل های اسید چرب امگا3 می توانند بر سایر داروهایی که مصرف می کنید تاثیر بگذارند.

آزمایش های بالینی (1):

بررسی مطالعات کلینیک مایو در حال آزمایش درمان ها، مداخلات و آزمایش های جدید به عنوان ابزاری برای پیش گیری، تشخیص، درمان یا مدیریت این وضعیت است.

جلوگیری (1):

همان تغییرات سبک زندگی سالم برای قلب که می تواند کلسترول شما را کاهش دهد می تواند در وهله اول از داشتن کلسترول بالا جلوگیری کند. برای کمک به جلوگیری از کلسترول بالا، می توانید:
1.    از یک رژیم غذایی کم نمک استفاده کنید که بر میوه ها، سبزیجات و غلات کامل تاکید دارد.
2.    مقدار چربی های حیوانی را محدود کنید و از چربی های خوب در حد اعتدال استفاده کنید
3.    وزن اضافی خود را کاهش دهید و وزن خود را حفظ کنید
4.    ترک سیگار
5.    در بیشتر روزهای هفته حداقل 30 دقیقه ورزش کنید
6.    استرس را مدیریت کنید

سبک زندگی و درمان های خانگی (1):

تغییرات سبک زندگی برای بهبود سطح کلسترول ضروری هستند.
•    کاهش وزن می تواند به کاهش کلسترول کمک کند.
•    رژیم غذایی سالم داشته باشید. روی غذاهای گیاهی از جمله میوه ها، سبزیجات و غلات کامل تمرکز کنید. چربی های اشباع شده و چربی های ترانس را محدود کنید؛ چربی های اشباع نشده که در روغن های زیتون و کانولا یافت می شوند، گزینه سالم تری هستند. آووکادو، آجیل و ماهی های چرب دیگر منابع چربی سالم هستند.
•    به طور منظم ورزش کنید؛  پنج بار در هفته حداقل 30 دقیقه ورزش با شدت متوسط انجام دهید.
•    سیگار نکشید؛ اگر سیگار می کشید، راهی برای ترک سیگار پیدا کنید.


ثریا ساوج_واحد تحقیق و توسعه آزمایشگاه پاتوبیولوژی نوبل

1.    https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/high-blood-cholesterol/diagnosis-treatment/drc-20350806#:~:text=Diet%20and%20exercise%20are%20the,lowering%20drugs%2C%20such%20as%20statins.
2.    https://www.nhs.uk/conditions/high-cholesterol/#:~:text=High%20cholesterol%20is%20when%20you,healthily%20and%20getting%20more%20exercise.
3.    https://medlineplus.gov/triglycerides.html
4.    https://www.cdc.gov/healthyweight/assessing/bmi/index.html
5.    De Ferranti SD, et al. Dyslipidemia in children: Management. https://www.uptodate.com/contents/search. Accessed March 10, 2021.