بیماری التهابی روده

بیماری های التهابی روده چیست؟
بیماری های التهابی روده ( Inflammatory Bowel Disease ) به دو دسته «کرون» و «کولیت اولسراتیو» تقسیم می شود:
بیماری کرون:
بیماری کرون، موجب التهاب در بافت لوله گوارشی می شود . التهاب ایجاد شده توسط بیماری کرون، اغلب به عمق بافتهای آسیب دیده نفوذ می کند و می تواند دردناک و گاهی ناتوان کننده و در برخی مواقع منجر به مرگ شود . بیماری کرون می تواند در هر جایی از لوله گوارش در افراد متفاوت ظاهر شود. در برخی بیماران قسمت انتهایی روده کوچک (ایلیوم) آسیب می بیند درحالیکه در برخی دیگر ممکن است سراسر روده بزرگ (کولون) را ملتهب کند. مناطق شایع التهاب در بیماری کرون انتهای روده کوچک و روده بزرگ (کولون) است.
علل بیماری کرون:
دلیل اصلی کرون هنوز ناشناخته است. عوامل محیطی استرس و رژیم غذایی هستند (از علل بروز بیماری نیستند )ولی میتوانند منجر به تشدید بیماری شوند از طرفی به احتمال زیاد نقص ایمنی و وراثت از دلایل احتمالی بیماری هستند.
سنین بیماری:
کرون در هر سنی بروز می کند اما اغلب در جوانی و تا قبل از 30 سالگی خود را نشان می دهد.
عوامل خطر و تشدید بیماری:
سابقه خانوادگی ، رنگ پوست (سفید)، مصرف سیگار، مصرف داروهای ضد التهابی مانند ایبوپروفن، ناپروکسن سدیم، دیکلوفناک سدیم که منجر به التهاب روده و تشدید بیماری می شوند، زندگی در شهرهای صنعتی، زندگی در آب و هوای شمالی تر، رژیم های غذایی پرچرب از عوامل خطر بیماری هستند.
علائم کرون:
علائم بیماری کرون معمولا از خفیف تا شدید تغییر می کننددر برخی مواقع در دوره هایی از بیماری، علائم به صورت کامل از بین می روند که به این مرحله دوره خاموشی بیماری می گویند که دوره ی حساسی است به این دلیل که بیمار نباید به هیچ عنوان مصرف دارو را قطع کند .
علائم بالینی بیماری :
درد شکمی و دل پیچه گاهی همراه با تهوع و استفراغ، اسهال شدید ادامه دار اغلب شبانه که به داروهای معمول جواب نمی دهد
تب خفیف ناشی از التهاب یا عفونت که بیش از یک یا دو روز طول بکشد
خستگی مفرط و احساس کمبود انرژی
کاهش اشتها و کم شدن بی دلیل وزن
وجود خون تیره یا روشن یا مخفی و ناپیدا در مدفوع
زخمهای دهانی مانند آفت
مشکلات اطراف مقعد شامل درد و خروج چرک و خون به علت التهاب در نزدیکی مقعد که حتی ممکن است ترشحات، با چند تونل ظریف پوستی به اطراف مقعد سرباز کنند که به این مرحله فیستول می گوییم.

علائم کرون شدید:
شامل التهاب پوست، چشم و مفاصل، التهاب کبد و یا مجاری صفراوی، تاخیر بلوغ و رشد جنسی در کودکان است.
عوارض بیماری:
التهاب : می تواند به دیواره روده یا در تمام روه پخش شود.
انسداد روده : کرون ضخامت دیواره روده را تحت تاثیر قرار می دهد. با گذشت زمان قسمتهایی از دیواره روده می تواند ضخیم و یا باریک شده و تنگی پیدا کند و منجر به انسداد جریان مواد در داخل مجرای گوارشی شود. حتی فرد ممکن است نیازمند جراحی برای خارج کردن قسمت آسیب دیده از روده باشد.
زخم ها : این زخمها می تواند از دهان تا مقعد و حتی در ناحیه تناسلی باشد
فیستول : گاهی اوقات زخم ها می توانند به ایجاد حفره ظریف در جدار روده منجر شود و فیستول را ایجاد کنند.
فیشر مقعد: شکاف های کوچکی در پوست اطراف مقعد است که اغلب باعث ایجاد درد هنگام دفع مدفوع می شود و می تواند منجر به ایجاد فیستول شود.
سوء جذب مواد غذایی: اسهال، درد شکمی، و دل پیچه می تواند غذا خوردن یا جذب کافی مواد غذایی در روده را برای شما مشکل کند. و نیز می تواند منجر به کم خونی ناشی از فقر آهن و یا ویتامین ها شود
سرطان کولون: کرون شانس ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می دهد. قانون کلی برای افراد سالم بدون کرون ، کولونوسکوپی هر 10 سال یک بار بعد از سن 50 سالگی است
سایر عوارض: کم خونی، پوکی استخوان، مشکلات کبدی و مجاری صفراوی از دیگر مشکلات و عوارض کرون است.
روشهای تشخیصی:
آزمایشات روشهای تشخیصی بیماری، شامل رادیولوژی، کولونوسکوپی همراه با نمونه برداری، ، CT -MRI روده باریک، کپسول اندوسکوپی، دابل بالن اندوسکوپی (درون بینی روده باریک) و عکسبرداری از روده کوچک است.
آزمایشات تشخیصی :
کم خونی (CBC)
OP
OB
CALPROTECTIN
بررسی پنل تشخیصی بیماری های عفونی
بررسی بیوپسی روده

بیماری کولیت اولسروز:
یک بیماری التهابی روده (IBD) است که باعث التهاب طولانی مدت و زخم در دستگاه گوارش می شود. کولیت اولسروز پوشش درونی روده بزرگ (کولون) و رکتوم(مقعد) را تحت تاثیر قرارمی دهد. علائم معمولا در طول زمان ، به طور ناگهانی بوجود می آیند.
علائم بیماری:
علائم کولیت اولسروز بسته به شدت التهاب روده، متفاوت است. اغلب افراد مبتلا به کولیت اولسروز علائم خفیف تا متوسط دارند. بیمار بسته به این که کدام بخش از روده ملتهب است ممکن است علائم و نشانه های زیر را داشته باشد:
• اسهال، اغلب با خون یا چرک
• درد شکم و دل پیچه
• درد مقعد
• خونریزی مقعدی (دفع خون با مدفوع)
• احساس دفع مدفوع شدید (زور و پیچ)
• از دست دادن وزن
• خستگی و بی حالی
• تب
• عدم رشد در کودکان
علل بیماری:
علت اصلی بیماری ناشناخته میباشد عواملی چون استرس و رژیم غذایی نامناسب میتواند بیماری را تشدید کند .یک علت احتمالی که برای این عاارضه پیش بینی شده است خود ایمن شدن سیسیتم ایمنی –گوارشی میباشد .به نظر می رسد وراثت نیز در ایجاد این بیماری می تواند نقش داشته باشد. کولیت اولسروز در افرادی که اعضای خانواده ایشان به این بیماری مبتلا هستند، شایع تر است. با این حال، بسیاری از افراد مبتلا به کولیت اولسروز سابقه خانوادگی ندارند.
عوامل خطر بیماری:
سن:
کولیت اولسروز معمولا قبل از سن 30سالگی آغاز می شود اما، می تواند در هر سنی رخ دهد، و برخی از افراد ممکن است بعد از سن 60 سالگی به این بیماری مبتلا شوند.
خود ایمن شدن سیستم ایمنی:
کولیت اولسروز معمولا قبل از سن 30سالگی آغاز می شود اما، می تواند در هر سنی رخ دهد، و برخی از افراد ممکن است بعد از سن 60 سالگی به این بیماری مبتلا شوند.
سابقه خانوادگی:
اگر یکی از بستگان نزدیک ، مانند پدر، مادر، خواهر و برادر و یا فرزندت، به این بیماری مبتلا است ، فرد را high risck خواهد کرد .
عوارض بیماری:
خونریزی شدید
سوراخ شدن روده بزرگ
ازدست دادن شدید آب
بیماری کبدی (نادر)
از دست دادن استخوان (پوکی استخوان)
التهاب پوست ، مفاصل و چشم ها، و زخم در پوشش مخاطی دهان
گاهی در بعضی موارد علائم طولانی شده افزایش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ
ایجاد تورم و التهاب شدید و پیش رونده روده بزرگ (مگاکولون سمی)
افزایش خطر لخته شدن خون در رگ ها و عروق

روشهای تشخیص بیماری:
کم خونی
بررسی عفونت
نمونه مدفوع
کولونوسکوپی
رادیوگرافی ساده شکم
CT

درمان:
هدف از درمان بیماری‌های التهابی روده، کاهش التهابی است که باعث بروز نشانه‌ها و علائم فرد می‌شود. در بهترین حالت، درمان نه تنها منجر به تسکین علائم می‌شود، بلکه به بهبودی طولانی مدت و کاهش خطرات و عوارض نیز می‌انجامد. درمان IBD معمولا شامل تغییر در شیوه‌ی زندگی، دارودرمانی و جراحی است.
داروها:
دارودرمانی، التهاب روده را کاهش می‌دهد و به بهبودی کمک می‌کند. ابتدا داروهای خفیف‌تر استفاده می‌شوند و سپس درمان با تدابیر تهاجمی‌تر ادامه می‌یابد. داروهای مورد استفاده در درمان بیماری‌های التهابی روده در زیر معرفی می‌گردند:
داروهای ضدالتهابی: داروهای ضدالتهابی اغلب اولین خط درمان بیماری‌های التهابی روده هستند. داروی انتخابی، به محل درگیری در روده‌ی بزرگ بستگی دارد.

ضدالتهاب‌ها عبارتند از:
آمینوسالیسیلات‌ها و کورتیکواستروئیدها (در صورتی که انواع خفیف داروهای ضدالتهاب موثر واقع نشوند، استروئید ضدالتهابی سریع الاثر تجویز می‌شوند. کورتیکواستروئیدها فقط در زمان عود علائم استفاده می‌شوند و نباید طولانی مدت از آن‌ها کمک گرفت.) مثال‌هایی از این دو دارو عبارتند از:
• Mesalamine : مسالامین (Asacol HD، Delzicol)
• Balsalazide : بالسالازید (Colazal)
• Olsalazine: السالازین (Dipentum)
سرکوبگرهای سیستم ایمنی: این دسته از داروها به روش‌های گوناگون باعث سرکوب پاسخ ایمنی بدن شده و درنهایت مانع از آزاد شدن مواد شیمیایی التهاب آور در مخاط روده می‌شوند. برای برخی افراد، ترکیبی از این داروها بهتر از یک دارو به تنهایی جواب می‌دهد. شروع اثر این داروها می‌تواند ۳ ماه طول بکشد و باعث عوارض جانبی مانند افزایش احتمال ابتلا به عفونت می‌شوند. از نمونه‌های داروهای سرکوب کننده‌ی ایمنی موارد زیر را می‌توان نام برد:
• Azathioprine : آزاتیوپرین (Azasan، Imuran)
• Mercaptopurine : مرکاپتوپورین (Purinethol، Purixan)
• Cyclosporine : سیکلوسپورین (Gengraf, Neoral, Sandimmune)
• Methotrexate : متوترکسات (Trexall)
مهار کننده‌ی فاکتور نکروز کننده‌ی تومور (TNF) آلفا: این دسته از داروها با خنثی سازی پروتئین تولید شده توسط سیستم ایمنی بدن، عمل می‌کنند. نمونه‌هایی از آن عبارتند از:
• Infliximab : اینفلیکسیماب (Remicade)
• Adalimumab : آدالیموماب (Humira)
• Golimumab : گولیموماب (Simponi)
• Natalizumab : ناتالیزوماب (Tysabri)
• Vedolizumab : ودولیزومب (Entyvio)
• Ustekinumab : آستکینوماب (Stelara)
آنتی بیوتیک‌ها: آنتی بیوتیک‌ها در کنار سایر داروها یا در مواقع احتمال عفونت، مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای مثال بیماری کرون اطراف مقعد. آنتی بیوتیک‌هایی که اغلب تجویز می‌شوند شامل سیپروفلوکساسین (CIPRO) و مترونیدازول (Flagyl) هستند.
سایر داروها و مکمل‌ها:
بعضی از داروها علاوه بر کنترل التهاب، به کاهش نشانه‌ها و علائم نیز کمک می‌کنند، اما قبل از مصرف داروهای بدون نسخه، همیشه با پزشک خود صحبت کنید. بسته به شدت IBD، پزشک ممکن است یک یا چند مورد زیر را توصیه کند:
داروهای ضداسهال: مکمل‌های فیبری مانند پودر پسیلیوم (Metamucil) یا متیل سلولز (سیتروسل) می‌توانند با اضافه کردن فیبر به مدفوع، به تسکین اسهال خفیف تا متوسط کمک کنند. برای اسهال شدید، لوپرامید (Imodium A-D) می‌تواند موثر باشد.
مسکن‌ها: برای درد خفیف، استامینوفن (تیلنول) توصیه می‌شود. اما داروهایی مانند ایبوپروفن (Advil، Motrin IB)، ناپروکسن سدیم (Aleve) و دیکلوفناک سدیم (Voltaren) علائم IBD را بدتر می‌کند و می‌تواند بیماری را تشدید کند.
مکمل آهن: خونریزی مزمن گوارشی می‌تواند منجر به کم خونی فقرآهن شود و نیاز به مصرف مکمل آهن را ایجاد می‌کند. ‍
مکمل کلسیم و ویتامین D: بیماری کرون و استروئیدهای مورد استفاده برای درمان آن می‌تواند خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهند، که استفاده از مکمل کلسیم و ویتامین D را ضروری می‌کند.
عمل جراحی:
اگر رژیم غذایی، تغییر سبک زندگی، درمان دارویی و سایر روش‌های درمانی، علائم و نشانه‌های IBD را کاهش ندهد، پزشک ممکن است برای درمان علائم IBD و عوارض آن عمل جراحی را توصیه کند. جراحی درمانی کولیت زخمی علائم IBD را کاملا از بین می‌برد. این جراحی به معنای برداشتن کامل کولون و رکتوم (پروکتو کولکتومی) و آناستوموز مقعد به روده‌ی کوچک (ایلئوم) است. جراح انتهای روده‌ی کوچک را به مقعد متصل می‌کند، این جراحی به فرد این امکان را می‌دهد که مدفوع را به طور عادی و بدون نیاز به کیسه‌ی مدفوع دفع کند. در برخی موارد آناستوموز مقعد به روده‌ی کوچک امکان پذیر نیست. در این حالت جراحان یک شکاف دائمی در سطح شکم (استومای روده) ایجاد می‌کنند و کیسه ای در آن قسمت تعبیه می‌کنند که از طریق آن مدفوع در کیسه جمع آوری شود. جراحی درمانی بیماری کرون شامل حذف بخش‌های خاصی از روده است.
رژیم غذایی در این عارضه :
مصرف محصولات لبنی را کاهش دهید. از غذاهای کم چرب استفاده کنید. سبزیجات و میوه ها را بهتر است به صورت پخته مصرف کنید. غذاهای سرخ شده ، الکل و کافئین ها ممکن است وضعیت شما را بدتر کنند.

https://www.ddri.ir/news/%D8%A8%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%87%D8%A7%D8%A8%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%AF%D9%87-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%9F
https://doctoreto.com/blog/%D8%A8%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%87%D8%A7%D8%A8%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%AF%D9%87/

ساغر ذاکری -واحد تحقیق و توسعه آزمایشگاه پاتوبیولوژی نوبل