قلب

قلب :

قلب یکی از مهمترین اعضای بدن است که زندگی و حیات انسان به عملکرد آن بستگی دارد .مکانیزم قلب به منظور ارسال و پمپاژ خون به همه بخش های بدن است و به همین دلیل قلب دارای دو بطن است و از آن جهت که بطن چپ قلب خون غنی از اکسیژن را به همه ارگان های بدن پمپ می کند، باید بزرگتر باشد و به سمت چپ متمایل می شود.این اندام در پشت استخوان جناغ سینه و حدفاصل غضروف‌های دنده‌های سوم تا ششم و تقریبا در سمت چپ قفسه سینه قرار دارد.

بیماری قلبی-عروقی  (Cardiovascular diseaseیا بیماری قلبی (heart disease):

دسته‌ای از بیماری‌ها است که در قلب یا رگ‌ها (سرخرگ‌ها، مویرگ‌ها و سیاهرگ‌ها) رخ می‌دهد .بیماری قلبی-عروقی به هر گونه بیماری که دستگاه گردش خون را تحت تأثیر قرار دهد اشاره دارد .

انواع بیماری های قلبی:

-بیماری عروق کرونر

-نارسایی قلبی

-سکته قلبی

- آریتمی قلبی

-کاردیومیوپاتی می‌باشد.

علائم هشدار دهنده حمله قلبی شامل موارد زیر است:

-درد قفسه سینه

-درد در پشت، دستها، گردن و یا فک

-تنگی نفس

-تهوع واستفراغ

-تپش قلب سریع و یا نامنظم

سایر نشانه‌ها از جمله، خستگی، اضطراب، سوء هاضمه و یا سوزش معده میباشد.

بیماری عروق کرونر:

در بیماری قلبی، عروق کرونر که مواد غذایی، اکسیژن و خون را به ماهیچه قلب می‌رسانند، معمولا به خاطر جمع شدن کلسترول در آنها، بیمار شده و یا آسیب می‌بینند، این لایه‌های کلسترولی باعث نازک شدن رگ ها و در نتیجه نرسیدن خون و اکسیژن کافی به قلب می‌شود. بیماری عروق کرونر می‌تواند خطر حمله قلبی را افزایش دهد.

آریتمی (Arrhythmia):

آریتمی قلبی یعنی تپش نامنظم قلب، آرتیمی به معنی مشکل در ریتم تپش قلب (heart-rhythm)

کاردیومیوپاتی (Cardiomyopathy):

بیماری کاردیومیوپاتی، باعث تغییرات در ماهیچه قلب شده و این تغییرات توانایی قلب در پمپاژ خون را کاهش می‌دهد. سایر بیماری‌ها از جمله فشارخون بالا و یا بیماری دریچه قلب همراه با کاردیومیوپاتی ممکن است رخ دهد.

نارسایی قلبی (Heart Failure):

نارسایی قلبی که به آن نارسایی احتقانی قلب نیز می‌گویند، زمانی رخ می‌دهد که قلب نتواند بطور موثر و کارا خون را در بدن پمپاژ کند، در این بیماری طرف چپ و یا راست و یا هر دو طرف بدن تحت تاثیر قرار می‌گیرد. فشارخون بالا و یا بیماری عروق کرونر می‌تواند باعث ابتلا به این بیماری شود.

نقص مادرزادی قلب (Congenital Heart Defect):

نقص مادرزادی میتواند بر عملکرد قلب تاثیر بگذارد. در انگلستان حدودا از هر هزار نوزاد یکی به این بیماری مبتلا می‌باشد.

انواع نقص مادرزادی قلب شامل:

یکی از این اختلالات که یک سوراخ بین بطن های قلب وجود دارد. این بیماری گاهی اوقات با نام سوراخ در قلب معرفی می‌گردد.

دومین اختلال اینکه جریان خون در دهلیزهای قلب کم و یا بطور کامل بسته شده است.که این نقایص میتواند در اکسیژن رسانی به سراسر بدن اختلال ایجاد کند .

نارسایی میترال (Mitral regurgitation):

نارسایی میترال که به نارسایی دریچه میترال و یا بی کفایتی میترال معروف است، زمانی رخ می‌دهد که دریچه میترال قلب به خوبی بسته نشده و باعث برگشت خون به قلب می‌شود. خون در افراد مبتلا به نارسایی دریچه میترال به خوبی در بدن پخش نشده و باعث می‌شود، فرد مبتلا احساس خستگی و از نفس افتادن کند.

آنژین (Angina):

آنژین که به آنژین صدری نیز معروف است، معرف بیماری‌ای است که در آن اکسیژن کافی به قلب نمی‌رسد. هرچند از نظر فنی آنژین خودش یک بیماری نیست، اما خود یکی از نشانه‌های بیماری عروق کرونر می‌باشد، چرا که فقدان اکسیژن در اثر بسته شدن عروق کرونر بوجود می‌آید.



چه کسانی در خطر ابتلا به بیماریهای قلبی می‌باشند؟ هرچند خطر ابتلای مردان به بیماری های قلبی بیشتر از زنان است، بااین حال در هردو جنس بیماری قلبی اولین بیماری کشنده می‌باشد. .افرادی که در خانواده های سیگاری و چاق هستند احتمال بیشتری برای ابتلا دارند

سایر عوامل خطرزا شامل:

-کلسترول بالای خون

-فشارخون بالا

-دیابت

نقش اتو انتی بادی ها در بیماری های قلبی:

به تازگی مشخص شده است که واکنش های خود ایمنی می توانند نقش مهمی در ایجاد بیماری های قلبی مانند میوکاردیت، سکته قلبی تب روماتیسمی و آترواسکلروزیس داشته باشند. اتوآنتی بادی های قلبی (AHA) با آنتی ژ نهای مختلفی نظیر پروتئین های سطحی رسپتورها و آنتی ژن های میتوکندریایی واکنش می دهند.

نقش سندرم متابولیک دربیماری قلبی:

سندروم متابولیک اختلالی است که با افزایش وزن، افزایش چربی، قند و فشارخون همراه است. این اختلال از ریسک فاکتورهای مهم بیماری های قلبی- عروقی محسوب می شود که ازمهمترین عوامل مرگ ومیر در سطح جهان است.

مروری بر تست های آزمایشگاهی :

در موارد سکته قلبی، در کنار معاینات بالینی و مطالعات پاراکلینیکی از قبیل الکتروکاردیوگرام و مواردیگر در صورت لزوم باتوجه به دستور پزشک از تست های بالینی برای تشخیص بهتر استفاده نمود .

سنجش میزان BNP:

آزمون پپتید ناتریورتیک مغزی (BNP) یک آزمایش خون است که سطح پروتئینی به نام BNP (Brain natriuretic peptide) را اندازه گیری می کند. BNP توسط قلب و رگ های خونی ساخته شده و زمانی که شخصی دچار نارسایی قلبی می گردد، سطح BNP در خون او بالاتر از حد طبیعی است. علت افزایش سطح BNP شامل اختلال عملکرد دیاستولیک، سندرم های حاد کرونری (بسیار حساس اما غیر اختصاصی)، فشار خون بالا با LVH، بیماری قلبی، فیبریلاسیون دهلیزی و آمبولی ریه، فشار خون ریوی، سپسیس، COPD یا هیپرتیروئیدی است.

فاکتورهای ارزیابی جهت بررسی خطر ابتلا به بیماری های قلبی چیست؟ گروهی از آزمایشات و فاکتورهای سلامتی وجود دارند که احتمال حمله یا سکته قلبی را در فرد مشخص می نمایند و درجه ریسک ابتلاء به این بیماری ها را نشان می دهند ازجمله:

آزمایش میوگلوبین (Myoglobin):

میوگلبین یک پروتئین کوچک و جذب کننده اکسیژن است که در عضلات قلب و اسکلت یافت می شود. میوگلبین باعث تسریع اکسیژن رسانی در سلولهای عضلانی می شود و اجازه می دهد سلول ها انرژی لازم برای انقباض عضلانی را تولید کنند. هنگامی که عضله قلب یا عضله اسکلتی دچار آسیب می شود، میوگلوبین به خون انتقال پیدا می کند. در عرض چند ساعت پس از آسیب میزان آن در خون افزایش می یابد.



ارتباط بین بیماری قلبی عروقی و میلوپراکسیداز (MPO) :

میلوپراکسیداز (MPO) یک آنزیم مشتق شده از لکوسیت هاست که می­تواند گونه­ های فعال اکسیدان را تولید کرده و به همین دلیل میتواند با اکسیداسیون LDL باعث آسیب قلب و عروق شود. مکانیسم های احتمالی عملکرد MPO در ارتباط با ایجاد بیماری قلبی-عروقی عبارتند از:

-تحریک تبدیل لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) به شکل اکسیده آتروژنیک

-ایجاد تغییر در آپولیپوپروتیین A-1

-تولید لیپوپروتئین با چگالی بالا( HDLنا کارآمد کاهش قابلیت انتقال معکوس کلسترول توسط HDL ))

- اختلال عملکرد سلول های اندوتلیال

-ایجاد پلاک های آسیب پذیر

-اختلال عملکرد قلبی

-بازسازی غیر طبیعی بطن پس از انفارکتوس میوکارد (MI).

آزمایش کراتین کیناز (CK-MB) :

آنزیم CK شامل ایزوفرم های CK-M) ماهیچه ایCK-B) (مغزی) است که ایزو آنزیم های CK-MB،CK-BB و CK-MM را ایجاد می نماید. اندازه گیری CK-MB فاکتور مهمی در تشخیص ایسکمی میوکارد در انفارکتوس حاد میوکاردی یا میوکاردیتیس می باشد.CK-MB قابل جداسازی در خون در حدود 3 تا 8 ساعت پس از شروع علائم قلبی است و در مدت زمان طولانی قابل جداسازی می باشد.CK-MB همچنین در شرایط بالینی دیگری نظیر رابدومیولیز و سکته مغزی دیده می شود.در حوزه تشخیص آزمایشگاهی اندازه گیری توتال CK ، میوگلبولین و تروپونین T می تواند به تمایز این تصاویر بالینی کمک نماید. حساسیت تعیین CK-MB وابسته به زمان گرفتن نمونه می باشد.

آزمایش جدید تشخیص سکته قلبی (cMyc):

پروتئین cMyBP-C پروتئین بزرگی است. این پروتئین به تشخیص سریعتر در آزمایش خون کمک می کند. این آزمایشی جدید در کنار آزمایش های خون دیگر به تشخیص سکته قلبی کمک می کند.

تشخیص آسیب های قلبی با آزمایش تروپونین (Troponin Test):

سه تیپ تروپونین وجود دارد: تروپونین C ،تروپونین T و تروپونین I

تروپونین ها پروتئین های موجود در فیبرهای عضلانی، اسکلتی و قلب می باشند که باعث انقباض ماهیچه ای می شوند. آزمایش تروپونین، سطوح تروپونین خاص قلب را در خون می سنجد تا به تشخیص آسیب های قلبی کمک کند.اندازه گیری مقدار تروپونین I یا تروپونین T در خون می تواند به شناسایی افرادی که آسیب قلبی را تجربه کرده اند کمک کند. تروپونین معمولا در مقادیر بسیار کم و غیر قابل اندازه گیری در خون وجود دارد. هنگامی که به سلول های عضلانی قلب آسیبی وارد می شود، تروپونین وارد خون می شود و در زمان آسیب های شدید قلبی، مقدار آن به شدت در خون افزایش می یابد.



تست( D-dimer):

Dimer قطعات پروتئینی است که هنگامی که یک لخته خون در بذن شکسته میشود تولید میگردند تا زمان اینکه در بدن لخته ای تشکیل و شکسته نشود به طور معمول مقدار ان غیر قابل شناسایی است و سپس سطح آن در خون افزایش میابد .آزمایشD-dimer یکی از آزمایش های حساس برای تشخیص ترومبوز عروقی است .






نقش VLDL-C در ایجاد بیماری آترواسکلروزیس:

نقش مهمی در آترواسکلروزیس (atherosclerosis) دارد، که در این بیماری پلاک ها بر دیواره های داخلی شریان های عروق کرونر ایجاد می شود، و این عروق را تنگ می کنند و جریان خون را محدود می کنند، که می تواند به بیماری قلبی منجر شود و خطر سکته را افزایش دهد.

تست (Ca):

خطر ابتلا به ایست ناگهانی قلب در افرادی که سطح کلسیم کمی در خون خود دارند، بیشتر است

اندازه گیری آپولیپوپروتئین ها در بیماری های قلبی(APO-A APO-A1):

آپولیپوپروتئین جزء پروتئینی مولکول لیپوپروتئین است که عملکرد اصلی آن انتقال چربی ها است. آپولیپوپروتئین ها نقش اصل یشان را در حفظ یکپارچگی ساختاری وحلالیت لیپوپروتئینها ایفا نموده و نقشی در شناسایی گیرند ه های لیپوپروتئینی و تنظیم آنزیمهای مشخصی در متابولیسم لیپوپروتئین ها دارند. آپولیپوپروتئین (APO-A APO-A1) پروتئین عمده در HDL را تشکیل می دهد.

آزمایش تشخیص بیماری هموسیستئینمی:

هموسیستئین یک اسید آمینه است که از رژیم غذایی بدست نمی آید، بلکه ازسایر اسید آمینه ها ساخته می شود. ویتامین B6پیریدوکسین و B12 و اسید فولیک برای رخ دادن این واکنش مورد نیاز است. هموسیستئین در بدن به سیستئین و متیونین تبدیل می شود ویتامین B6 وB12 این واکنش را تسهیل می کند.اگر هموسیستئین نتواند به سیستئین و یا متیونین تبدیل شود میزانش افزایش می یابد. سطح هموسیستئین بالا با حمله قلبی، سکته مغزی، تشکیل لخته خون و شاید توسعه بیماری آلزایمر در ارتباط باشد.

تشخیص بیماری قلبی با تست پلاک(PLAC) ):

پلاک یک آزمایش دقیق و ارزشمند برای تشخیص مواردی از بیماران است که هیچ سابقه قبلی از بیماریهای قلبی و عروقی ندارند، ولی در معرض ابتلا به این بیماری هستند. این تست برای پیش بینی ریسک بیماریهای قلبی عروقی یا CVD (cardiovascular disease) و بیماری های عروق کرونر قلب و همچنین پیش بینی احتمال وقوع سکته های ایسکمیک انجام میشود. در مطالعات و کارآزمایی های بالینی گسترده ای نقش آزمایش PLAC در پیشگویی و تخمین احتمال وقوع CHD Coronary heart disease به اثبات رسیده است .

پیشگیری از بیماری های قلبی:

با تغییر سبک زندگی به یک سبک سالم می‌شود از خطر بیماری‌های قلبی پیشگیری نمود. عوامل اساسی یک سبک زندگی سالم:

-سیگار نکشیدن و یا ترک سیگار

- رژیم غذایی مناسب (سبزی و میوه زیاد و چربی، قند و گوشت کم)

-اجتناب از مصرف الکل

-کنترل بیماری هایی از قبیل دیابت، فشارخون بالا وکلسترول

با اینکه بیماری لبی قابل درمان است، پیشگیری از بیماری قلبی با تغییرات سبک زندگی بنظر منطقی تر از هر عمل دیگری می‌باشد.

.



ساغر ذاکری-واحد تحقیق و توسعه آزمایشگاه پاتوبیولوژی نوبل