آبله‌مرغان؛ بیماری فصل بهار

 «آبله‌مرغان» یک بیماری عفونی خفیف و بسیار واگیردار است و ویروس «واریسلا زوستر» عامل آن است. آبله‌مرغان با نشانه‌های تب، حالت تهوع، درد شکم، خارش و سردرد همراه است. این بیماری در کودکان شایع‌تر است و منجر به ایجاد بثورات پوستی و تاول‌های کوچک و خارش‌دار شده که در نهایت، پوسته‌پوسته می‌شوند. آبله‌مرغان از طریق سرفه و عطسه فرد مبتلا به‌راحتی از فردی به فرد دیگر سرایت می‌کند، همچنین ممکن است از طریق تماس با تاول‌ها نیز منتشر شود.
دکتر سید محسن زهرایی، رئیس اداره بیماری‌های قابل پیشگیری با واکسن وزارت بهداشت در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه «آبله‌مرغان» یک بیماری ویروسی است، اظهار کرد: ویروس «واریسلا زوستر» عامل بیماری "Chickenpox" است که با نام آبله‌مرغان در ایران شناخته می‌شود. آبله‌مرغان به بیماری کودکان معروف است؛ اما به این گروه سنی محدود نمی‌شود؛ بلکه گروه‌های سنی دیگر در صورتی که به آن مبتلا نشده باشند به این بیماری مبتلا می‌شوند. میزان سرایت این بیماری، سرعت بالایی دارد و به طور معمول به دلیل ارتباط‌هایی که کودکان با یکدیگر دارند، اغلب آنها به این بیماری مبتلا می‌شوند. اگر فردی در کودکی به این بیماری مبتلا شود در دیگر مراحل زندگی مبتلا نخواهد شد. شیوع بیماری به نحوی است که انتظار می‌رود افراد تا ۱۵ سالگی به این بیماری مبتلا شده باشند.

دوران نهفتگی آبله مرغان

دوره نهفتگی آبله‌مرغان به طور متوسط 10 تا 14 روز است. پس از دوران نهفتگی، علائم بیماری ظاهر می‌شود که به طور معمول علائمی مانند تب و عفونت‌های ساده ویروسی معمولی است و سپس دانه‌هایی که نشانه اختصاصی بیماری است در وهله نخست در ناحیه سر، گردن و صورت ظاهر می‌شود. طی 2 تا 3 روز اول بیماری، دانه‌های آبدار «وزیکول» در بدن ایجاد می‌شود و سپس این دانه‌ها حالتی به خود می‌گیرند که گویا در آن یک ماده چرکی وجود دارد. سپس این دانه‌ها خشک می‌شوند و روی آن به اصطلاح «کبره» بسته می‌شود.

تشخیص افتراقی آبله‌مرغن با سایر بیماری‌ها

ویژگی‌های آبله‌مرغان به «تشخیص افتراقی» این بیماری با سایر بیماری‌هایی که ممکن است ضایعات این چنینی داشته باشند، کمک می‌کند. پزشکان با معاینه بیماران در هر مرحله از بیماری با ضایعات پوستی مواجه می‌شوند؛ به عبارت دیگر پزشکان در هر مرحله از بیماری ممکن است با دانه‌های کبره بسته یا تاول‌های کوچک حاوی ماده چرکی که «پوسچول» نام دارد، مواجه شوند. مواجهه با «وزیکول» که دانه‌های غیرچرکی آبدار است، می‌تواند دیگر مواجهه پزشکان با ضایعات پوستی باشد. این احتمال وجود دارد که بیمار دانه‌های کبره بسته، پوسچول و وزیکول را به صورت همزمان داشته باشد.

سرایت بیماری ۳ تا ۴ روز پیش از بروز ضایعات

حدود 3 تا 4 روز پیش از ضایعات پوستی، بیماری مسری می‌شود و این موضوع تا زمانی ادامه دارد که تمام دانه‌ها به صورت کبره‌بسته شوند. این بازه زمانی به طور معمول حدود یک هفته است اما امکان طولانی‌تر یا کوتاه‌تر شدن آن نیز وجود دارد. به طور کلی انتظار می‌رود که ضایعات طی یک هفته فروکش کنند و کبره‌ ببندند. این بیماری از طریق قطرات تنفسی، ارتباط نزدیک فرد به فرد و لمس پوست آلوده ایجاد می‌شود.

درمان علامتی برای آبله مرغان

به طور معمول برای افراد عادی درمان خاصی در نظر گرفته نمی‌شود؛ مگر اینکه بیمار تب یا احساس خارش داشته باشد. این احتمال وجود دارد که ضایعات کبره‌بسته، پوسچول‌ها و وزیکول‌ها ایجاد خارش کنند و بیمار بدن خود را بخاراند. خاراندن ضایعات سبب عفونی شدن آنها می‌شود و در نتیجه روند بهبودی طولانی‌تر می‌شود و پس از بهبود این این امکان وجود دارد که اثر تاول باقی بماند. درمان آبله‌مرغان، درمان علامتی است.

تجویز داروهای ضد ویروس اختصاصی برای برخی گروه‌ها

همچنین پزشکان برای برخی گروه‌ها مانند افرادی که ضعف سیستم ایمنی دارند، اگر شدت بیماری آنها بسیار شدید باشد، ممکن است داروهای ضدویروس اختصاصی تجویز کنند.

شیوع بالاتر آبله مرغان از اسفند تا اردیبهشت

ماهیت ویروس بیماری آبله‌مرغان به نحوی است که این بیماری به صورت فصلی بروز می‌کند. شرایط آب‌وهوایی کشورهایی که در نیم‌کره شمالی قرار دارند به نحوی است که این بیماری در نیمه زمستان و فصل بهار به طور معمول شایع است. اینطور نباید تصور کرد که افراد پس از خرداد ماه به این بیماری مبتلا نمی‌شوند اما میزان بروز بیماری کم می‌شود. به طور معمول، این بیماری از اسفند تا اردیبهشت ماه شیوع‌ بالاتری دارد.

پراکندگی جغرافیایی یکسان آبله مرغان

پراکندگی این بیماری در تمام استان‌های به صورت تقریبی یکسان است. انسان، مخزن بیماری است و به همین دلیل تمام افراد برای ابتلا به بیماری در شرایط یکسان قرار دارند.

آمار و ارقام آبله‌مرغان جمع‌آوری نمی‌شود

هنگامی می‌توانیم درباره تعداد مبتلایان و شدت یک بیماری در یک سال خاص سخن بگوییم که از نظام مراقبتی آن بیماری برخوردار باشیم. به طور مثال، سرخک در نظام مراقبتی کشور قرار دارد؛ بنابراین می‌توانیم درباره آمار و ارقام این بیماری سخن گوییم. اما بیماری آبله‌مرغان در نظام مراقبتی کشور قرار ندارد و به همین دلیل، آمار و ارقام این بیماری جمع‌آوری نمی‌شود.

و اما واکسیناسیون آبله‌مرغان

این واکسن پس از 12 ماهگی تزریق می‌شود و به مصونیت کودکان در برابر بیماری کمک می‌کند. در حال حاضر، واکسن آبله‌مرغان برای گروه‌های خاص به صورت رایگان در کشور تهیه می‌شود. همچنین واکسن آبله‌مرغان علاوه بر گروه‌های خاص برای افراد مبتلا به MS و مصرف‌کنندگان داروهای خاص در صورتی که نتایج آزمایش‌ها بیانگر این باشد که این افراد در برابر آبله‌مرغان ایمن نیستند به صورت رایگان تزریق می‌شود.

احتمال افزودن واکسن آبله‌مرغان به برنامه واکسیناسیون کشوری

کمیته کشوری ایمن‌سازی در حال بررسی مستندات اضافه‌شدن واکسن آبله‌مرغان به برنامه واکسیناسیون کشوری طی 5 سال آینده است. اگر کمیته کشوری ایمن‌سازی براساس مستندات خود به این نتیجه رسد که این واکسن برای سلامت بهداشت عمومی ضرورت دارد، وزارت بهداشت نسبت به تامین این واکسن اقدام می‌کند. در حال حاضر، کمیته کشوری ایمن‌سازی در حال بررسی مستندات است.