چه کسانی در معرض خطر «پیش دیابت» هستند؟

 پیش دیابت اولین مرحله از بیماری دیابت است که قندخون ناشتای فرد بالاتر از حد طبیعی (بین 126- 100 میلیگرم در دسی لیتر) است اما نه آنقدر که دیابت نوع 2 در نظر گرفته شود و با تغییر سبک زندگی قابل درمان است. قند ناشتای طبیعی کمتر از 100 میلی‌گرم در دسی لیتر است. در افراد سالم دارای فاکتورهای خطر، قندخون به تدریج افزایش یافته، ابتدا به مرحله پیش دیابت و در نهایت به دیابت فرد منجر می‌شود.
مداخلات به موقع در دورانی که فرد در حال گذر از مرحله پیش دیابت به مرحله دیابت است بسیار با اهمیت است. اغلب افراد مدتی را در مرحله پیش دیابت به سر می‌برند بدون این که از حضور این مرحله پرخطر با خبر باشند. در حالی که این دوران طلایی، فرصتی مناسب برای انجام مداخلات صحیح و جلوگیری از بروز عوارض مرحله دیابت است.
سه معیار تشخیصی برای آگاهی از پیش دیابت را اندازه‌گیری قندخون ناشتا، قند دوساعته یا تست تحمل گلوکز و هموگلوبین A1C ( میانگین قند خون سه ماهه) می باشد. در مرحله پیش دیابت، قندخون ناشتای فرد بین 100 تا 126میلی‌گرم در دسی لیتر است.
برای انجام این آزمایش فرد باید 8 ساعت ناشتا باشد و بعد از نمونه گیری اولیه، 75 گرم گلوکز به فرد داده می‌شود و مجدد بعد از 2 ساعت نمونه‌گیری خون انجام می‌شود. در این آزمایش اگر قند خون فرد بین 140 تا 199 میلی گرم در دسی لیتر باشد فرد مبتلا به عدم تحمل گلوکز و پیش دیابت مبتلا است.
سومین آزمایش تشخیص پیش دیابت اندازه‌گیری هموگلوبین A1C یا میانگین قند سه ماهه است. در صورتی که A1C فرد مساوی و یا بیشتر از 6.5 باشد به عنوان یکی از معیارهای تشخیصی دیابت محسوب می‌شود و اگر بین 5.7  تا 6.4 باشد به عنوان پیش دیابت در نظر گرفته می‌شود.

چه کسانی در معرض خطر پیش دیابت هستند؟

به گفته رییس مرکز تحقیقات پیشگیری از بیماری‌های متابولیک دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، افراد در معرض خطر پیش دیابت عبارتند از:
_ افرادی که مبتلا به اضافه وزن یا چاقی( شاخص توده بدنی یا BMI مساوی و بیشتر از 25 ) به همراه یکی از عوامل خطر زیر هستند.
_ سابقه خانوادگی دیابت در بستگان درجه اول
_ تاریخچه حوادث قلبی و عروقی در فرد
_ فشارخون بالا
_ مقادیر تری‌گلیسیرید بالا و یا HDL پایین
_ خانم‌های مبتلا به بیماری کیست تخمدان
_ عدم فعالیت فیزیکی
_ خانم‌های دارای سابقه دیابت بارداری
_ افراد مبتلا به چاقی شکمی (دور کمر بیش از 90 سانتیمتر در هر دو جنس)

علائم پیش دیابت

مرحله پیش دیابت هیچ علامتی ندارد، فرد در این مرحله می‌تواند فاقد علامت باشد.
پیش دیابت ریسک فاکتور اساسی برای بروز دیابت است که خطر بیماری‌های قلبی و عروقی، پرفشاری خون و نارسایی کلیه را افزایش می‌دهد. برای تشخیص پیش دیابت باید از غربالگری یا اسکرین بهره بگیریم و منتظر مشاهده علایم نباشیم زیرا متاسفانه این اختلال علامتی ندارد.
این اختلال زمانی مشخص می‌شود که عوارض ناشی از آن ظاهر شود؛ بنابراین پس از تشخیص پیش دیابت باید اقدامات لازم برای جلوگیری از پیشرفت آن به سمت دیابت و یا برگشت فرد به حالت نرمال صورت گیرد.

غربالگری بیماران

غربالگری برای افرادی دارای BMI نرمال (زیر 25 ) و بدون سابقه خانوادگی دیابت، از سن 35 سال انجام می‌شود اما در ایران با توجه به افزایش شیوع چاقی در نوجوانان و جوانان بهتر است سن غربالگری کاهش یابد.
با توجه به مطالعات صورت گرفته در جمعیت شهری تهران شیوع دیابت حدود 15 درصد و پیش دیابت نیز 15 درصد است و تقریبا می‌توان گفت که از هر سه نفر یک نفر به دیابت یا پیش دیابت مبتلا هستند که این فراوانی با افزایش سن بیشتر می شود.
افراد دارای افزایش وزن باید از نظر تشخیص پیش دیابت حتما بررسی‌های تکمیلی را انجام دهند. رعایت سبک زندگی سالم شامل رژیم غذایی مناسب و فعالیت بدنی در پیشگیری و کنترل پیش دیابت موثر است. با رعایت سبک زندگی، رژیم غذایی و فعالیت بدنی می توان از پیشرفت پیش دیابت و تبدیل آن به دیابت جلوگیری کرد و حتی پیش دیابت را به مرحله سلامت بازگرداند.

تست A1C  در آزمایشگاه نوبل اصفهان انجام می شود.

آلودگی هوا، استرس‌ها (روانی، شغلی، اقتصادی و...)، مولفه‌های اجتماعی سلامت (از جمله آرامش روانی، عدم وجود اضطراب) را در جلوگیری از بروز این اختلال موثر است که باید مورد توجه قرار گیرند.
حفظ وزن بدن در محدوده طبیعی، حفظ دور کمر زیر 90 سانتیمتر و انجام فعالیت فیزیکی مناسب را از عوامل بسیار مهم در جلوگیری از بروز پیش دیابت و دیابت موثر برشمرد.
کاهش پنج تا هفت درصدی وزن، اصلاح رژیم غذایی و افزایش فعالیت بدنی از جمله مداخلات موثر در درمان و کنترل پیش دیابت است.
فرد مبتلا به پیش دیابت با نظارت متخصص تغذیه و طب ورزشی و رعایت رژیم غذایی و ورزش می‌تواند قند خون، پرفشاری خون و ... را اصلاح کند.
متفورمین را تنها دارویی ذکر کرد که در برخی مبتلایان به پیش دیابت استفاده می‌شود. مصرف متفورمین در پیش دیابتی‌ها در سنین پایین (زیر 55 سال)، خانم‌های دارای سابقه دیابت بارداری، قند ناشتای بالای 110 و A1C بالاتر از 6 به عنوان یکی از متدهای درمانی است.
نباید فقط رویکرد ما کنترل قند در این بیماران باشد؛ زیرا فردی که دارای قند خون بالاست متاسفانه فشارخون و چربی خون بالا نیز دارد. این مطالعه نشان داد که هر سال یک درصد افراد جامعه مبتلا به دیابت و چهار درصد مبتلا به پیش دیابت می‌شوند. در صورت عدم اصلاح وضعیت فعالیت بدنی، رژیم غذایی و مولفه‌های اجتماعی سلامت با یک سونامی بیماری‌های غیرواگیر مواجه خواهیم شد. بنابراین بهتر است سرمایه‌گذاری ما در حوزه پیشگیری از این اختلالات باشد تا بتوانیم جامعه سالمتری داشته باشیم.