بیماری سالک روند کاهشی را طی می‌کند؟

 سالک یک بیماری مزمن پوستی از گروه بیماری‌های مشترک بین انسان و دام شناخته می‌شود که عامل آن انگلی به نام «لیشمانیا» و ناقل آن نوعی پشه خاکی است. مخزن این انگل مناطق مرطوب یا روستایی، جوندگان یا موش‌های صحرایی هستند که انگل از بدن آن‌ها به پشه‌های ماده منتقل می‌شود و پشه خاکی در لانه جوندگان ورود پیدا کرده، از خون آن‌ها تغذیه می‌کند. طبق آمار وزارت بهداشت سالک در 18 استان ایران بومی است و انتقال محلی رخ می‌دهد. در سال 1399 تعداد 14171بیمار مبتلا به سالک در کشور شناسایی شد که نسبت به سال 1387 که برنامه جدید کنترل و مراقبت این بیماری تدوین و اجرا شد، شاهد کاهش موارد مبتلا بودیم. از ابتدای سال 1400 تا انتهای آذرماه نیز 10508بیمار مبتلا به سالک شناسایی شده‌اند؛ به ترتیب استان‌های اصفهان، فارس، خوزستان، سمنان، خراسان رضوی و گلستان بیشترین موارد ابتلاء به سالک را داشتند. آخرین آمار ابتلاء نیز در شهرستان ورامین با 38 مورد بوده است.

سالک در 19 استان کشور آندمیک است

سالک به وسیله پشه خاکی به انسان منتقل می‌شود و سبب بروز زخم پوستی می‌شود، این زخم ممکن است تا بیش از یک سال طول بکشد اما محل آن بعد از بهبودی تا پایان عمر باقی می‌ماند و موجب اذیت و آزار فرد می‌شود. سالک با یک جوش کوچک شروع می‌شود. این جوش در بسیاری از افراد مبتلا بزرگ شده و ایجاد زخم‌های بدشکل می‌کند؛ البته اشکال بیماری به صورت ضایعات غیر زخمی هم دیده می‌شود. سالک نوع شهری در شهرهای کوچک و بزرگ به خصوص در مناطقی از شهرها که زباله‌ها و نخاله‌ها تجمع دارند، بروز می‌کند. به دلیل نبودن ترشحات در سالک شهری به آن نوع خشک می‌گویند. این بیماری از فرد مبتلا به وسیله پشه خاکی به فرد سالم منتقل می‌شود. گاهی نیز سگ مبتلا به عنوان مخزن سالک شهری مطرح می‌شود. در سالک شهری پس از دو تا هشت ماه از گزش پشه خاکی آلوده، برجستگی کوچک سرخ رنگی در محل گزش ظاهر می‌شود که پس از گذشت دو تا سه ماه ضایعه برجسته و به نسبت سفت می‌شود و کم‌کم در روی آن فرورفتگی ایجاد شده و به تدریج ضایعه به صورت زخمی باز درمی‌آید که حاشیه برجسته و مشخص دارد؛ سالک نوع شهری در شهرهای مشهد، کرمان و بم شایع است ولی از شهرهای شیراز، نیشابور، سبزوار، یزد و قم هم گزارش شده است و ممکن است در هر منطقه شهری دیگر نیز اتفاق افتد. به دلیل وجود ترشح در سالک نوع روستایی به آن نوع مرطوب گفته می‌شود، در سالک نوع روستایی انگل بیماری توسط پشه خاکی از موش‌های صحرایی به انسان منتقل می‌شود. به طور معمول حدود دو ماه پس از گزش پشه خاکی ضایعه به صورت جوش ظاهر شده، سپس زخمی و به سرعت بزرگ می‌شود. لبه‌های زخم به طور معمول برجسته و زخم دارای ترشح است. نریختن زباله‌ها و نخاله‌های ساختمانی در اطراف منازل، استفاده از پشه بند، توری و پرده بهداشتی (دارای سوراخ‌های ریز و آغشته به حشره کش) به خصوص در هنگام غروب و در طول شب، پوشیدن لباس‌های کاملاً پوشیده با آستین‌های بلند و شلوار بلند به خصوص هنگام غروب و در طول شب، استفاده از داروهای دور کننده حشرات به خصوص در هنگام غروب و در طول شب، نرفتن به مناطق آلوده در هنگام غروب و در طی شب، نگهداری نکردن دام‌ها در نزدیکی محل سکونت، مراجعه به مراکز خدمات جامع سلامت و خانه‌های بهداشت در صورت بروز هر ضایعه مشکوک (هر ضایعه که بیش از 10 روز طول کشیده باشد) به خصوص اگر در محل زندگی بیماری وجود داشته باشد یا سابقه مسافرت داشته باشد و تکمیل دوره درمان از مهم‌ترین نکات برای پیشگیری از بروز بیماری است. تشخیص سالک در ازمایشگاه نوبل اصفهان انجام می شود.

اصفهان بیشتر از استان‌های دیگر با سالک مواجه است

رضا فدایی، مدیر بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت استان اصفهان اظهار کرد بیماری سالک به صورت ذاتی چند سال یک‌بار نوسان دارد، البته در جای جای کشور این بیماری را شاهد هستیم، اما اصفهان بیشتر با این بیماری مواجه است، این در حالی است که سالک از نظر جغرافیایی رو به گسترش است. چند بعدی بودن موضوع کنترل بیماری سالک و ارتباط آن با مسائل عمرانی، محیط زیست، منابع طبیعی، استراتژی جمعیتی باعث شده است، بیش از پیش به سالک پرداخته شود، سالک بیش از اینکه جنبه پزشکی و بهداشتی داشته باشد جنبه اجتماعی دارد. هر سال سالک سوژه جدید همان سال می‌شود و ممکن است وضعیت با سال‌های قبل‌تر متفاوت باشد؛ پشه خاکی، انواع موش صحرایی که مخزن انگل هستند، باعث بروز بیماری سالک می‌شود که اگر در صورت و قسمت‌های نمایان بدن رخ دهد، بسیار ناراحت‌کننده است.