هپاتیت C چیست؟

 هپاتیت B و C شـایعترین انـواع هپاتیـت ویروسـی می باشند. عفونت ویروس هپاتیت C عفونت کبدی ناشی از ویروس هپاتیت C است (همچنین به عنوان HCV نامیده می شود). تشخیص عفونت هپاتیت C در بدن برای سیستم ایمنی بدن دشوار است و عفونت با هپاتیت C معمولا مزمن می شود. عفونت مزمن با هپاتیت C به کبد آسیب می رساند و می تواند باعث سیروز کبد شود. هنگامی که ویروس وارد بدن می شود، معمولا نشانه ها و علائم هپاتیت C در بدن بروز نمی دهد، بنابراین  افراد تازه آلوده شده به ویروس بدون اطلاع باعث انتقال آن به دیگران می شوند.
هپاتیت به معنای التهاب کبد است. هپاتیت C یکی از چندین ویروس است که می تواند هپاتیت ویروسی ایجاد کند. این التهاب ارتباطی با دیگر ویروس های ایجاد کننده هپاتیت مشترک مثلا هپاتیت A یا هپاتیت B ندارد. هپاتیت C عضو خانواده ویروسهای Flaviviridae است. سایر اعضای خانواده این ویروس شامل ویروس هایی است که باعث بیماری تب زرد و تب دنگی می شوند. عفونت هپاتیت C در کبد باعث پاسخ سیستم ایمنی بدن به آن می شود که منجر به التهاب می شود. تعداد کمی از افراد علائم هپاتیت  C مانند ادرار تیره یا مدفوع رنگی  را در عفونت حاد یا زودرس نشان می دهند. هپاتیت مزمن C معمولا تا چندین دهه از آلوده شدن به آن علائم خاصی ایجاد نمی کند، از هپاتیت C به عنوان اژدهای در خواب یاد می شود. در طول چندین سال یا چند دهه، التهاب مزمن ممکن است باعث مرگ سلول های کبدی و زخم فیبروز شود. زخم های گسترده در کبد سیروز نامیده می شود. این حالت به تدریج عملکرد حیاتی کبد را مختل می کند وکبد بیشتر مستعد به سرطان کبد می شود. نوشیدن الکل باعث آسیب کبدی به هپاتیت C می شود.
چگونه به هپاتیت C مبتلا می شویم؟
*تماس با خون آلوده
*اسـتفاده از سـوزنهای مـشترك در معتـادان تزریقی
*از طریق انتقال خون آلوده و یا عـضو اهـدایی آلوده
*بی بند و باری جنسی HIV همزمان باعث پیشرفت بیماری سیروز می شود.

هپاتیت C واكسن ندارد اما می توان با اقداماتی از ابتلا به آن پیشگیری نمود:
*عدم استفاده از سوزن تزریقی مشترك
*استفاده از دستكش پلاستیكی جهت پرسـنل شاغل در مراكز بهداشتی-درمانی
*اطمینان از تمیز بودن وسـایل در صورت تاتوكردن یــا خــالكوبی، درمان بـا طـب سوزنی
*پرهیز از بی بند و باری جنسی
ا*ستفاده از لوازم شخصی خصوصا در آرایشگاهها می تواند در جلوگیری از هپاتیت C موثر باشد.
چه افرادی بیشتر در معرض هپاتیت C هستند
عضو مرکز تحقیقات بیماری های گوارش و کبد بیمارستان بقیه الله بیتا بهنوا اظهار کرد هپاتیت C یک بیماری ویروسی مزمن، اما قابل درمان است که ریشه کنی آن در کشور شناسایی گروه های در معرض خطر را می طلبد. هپاتیت B و C شایع ترین هپاتیت های ویروسی مزمن هستند که نوع C آن قابل درمان است ولی واکسنی برای آن وجود ندارد. مراحل بیماری به این صورت است که وقتی ویروس وارد بدن می شود، فاز حادی را ایجاد می کند؛ این فاز ممکن است علائم زیادی ایجاد نکند که فرد متوجه بیماری کبدی شود، این بیماری ممکن است خودش را به صورت علائم ساده سرماخوردگی نشان دهد و گاهی مواقع یک زردی مختصر ایجاد کند. بعد از عبور از این مرحله، حدود 20 درصد بیماران ویروس را خود به خود پاک می کنند و در بدن آنها باقی نمی ماند اما در 80 درصد، این بیماری مزمن و وارد فاز مزمن بیماری می شود، دقیقا مانند همان کبد چرب این بیماری طولانی مدت است، یعنی از زمان ورود ویروس به بدن تا زمانی که به کبد آسیب جدی بزند و نارسایی کبد را به سیروز بدهد ممکن است حدود 30 سال طول بکشد؛ در این مدت بیمار علائم بالینی چندانی ندارد که وادار به مراجعه به پزشک شود و آزمایش بیماری هپاتیت C را بدهد، تنها وقتی علائم ناشی از بیماری هپاتیت بروز می کند که کبد به میزان زیادی آسیب دیده است. در تشخیص بیماری های هپاتیت C باید افراد در معرض خطر را بشناسیم چون روی علائم بالینی نمی توان حساب کرد.  اولین راه انتقال این بیماری در کشور ما سرنگ و وسایل مشترک برای تزریق مواد مخدر است لذا افرادی که سابقه اعتیاد تزریقی حتی برای یک بار در زندگی داشتند، حتما باید ازمایش بدهند. همچنین قبل از سال 1375 ، خون و فراورده های خونی به لحاظ هپاتیت C کنترل نمی شد، از این رو افرادی که در آن سال ها خون و فرآورده های خونی دریافت کردند به علاوه مجروحان جنگ تحمیلی از این بابت که ممکن است تا رسیدن به مراکز درمانی واحدهای خونی مکرر دریافت کرده باشند، باید آزمایش بدهند. وی افرادی را نیز که خال کوبی، تتو و سوراخ کردن گوش در اماکن نامطمئن انجام داده اند، در زمره گروه هایی دانست که باید از لحاظ ابتلا به ویروس هپاتیت C کنترل شوند.هم اکنون در ایران درمان های متعددی در ارتباط با هپاتیتC وجود دارد که خوراکی هستند و معمولا دوره درمان 3 ماهه است و احتمال ریشه کنی هپاتیت C با این درمان ها بیش از 95 درصد است. واکسنی برای مصونیت در برابر هپاتیت C نداریم بنابر این پیشگیری از آن با جدا کردن وسایل بیماران امکان پذیر و مهم است. به واقع، در صورت درمان بیمارانی که مخزن ویروس هستند، جامعه را به سمت ریشه کنی هپاتیت C پیش می بریم. دست دادن، بوسیدن، فضای مشترک، هوا، در آغوش گرفتن، معاشرت معمولی در محل کار و شنا کردن مواردی هستند که هپاتیت C را منتقل نمی کنند. روش های بسیار کارآمدی وجود دارد که می توانند این افراد را سه ماهه درمان کنند و به احتمال قوی ویروس پاک می شود و موضوع منتفی می شود ولی به طور کل احتمال انتقال جنسی این بیماری در قیاس با ایدز یا راه خونی خود هپاتیت C کمتر است و نمی شود گفت منعی برای ازدواج دارد اما قبل از ازدواج باید حتما با پزشک مشورت کنند. 200 هزار نفر در ایران مبتلا هستند و از این تعداد تنها یک سوم از بیماری خود اطلاع دارند.

ریحانه مقتدری_واحد تحقیق و توسعه آزمایشگاه پاتوبیولوژی نوبل