MCH در آزمایش خون

 گلبول های قرمز سلول های اصلی خون ما هستند که وظیفه جا به جایی گاز ها و بعضی مواد را بر عهده دارند و دلیل قرمز بودن خون ما نیز به دلیل وجود همین سلول هاست. ماده موثر و اصلی که در گلبول های قرمز وجود دارد و توسط آن اکسیژن حمل میشود، هموگلوبین است. هموگلوبین یک مولکول است که از دو بخش هم و گلوبین تشکیل شده است و آهن در ساختار هم نقش دارد. اگر شما کمخونی فقر آهن داشته باشید به دلیل کمبود آهن بدن شما مولکول های هم کمتری ساخته میشود و درنتیجه سلول های خونی شما به راحتی نمیتوانند مسئولیت خود را به انجام برسانند. در هر گلبول قرمز مقداری هموگلوبین وجود دارد، کم بودن میزان هموگلوبین موجود در هر گلبول قرمز موجب ایجاد آنمی یا کمخونی میشود. همچنین اگر هموگلوبین موجود در هر گلبول قرمز کیفیت لازم را نداشته باشد و در قسمت هم یا گلوبین مشکلی وجود داشته باشد، باز هم کمخونی ایجاد میشود.  MCH  در آزمایش خون یک فاکتور برای اندازه گیری این مورد است که آیا در هر گلبول قرمز به اندازه کافی هموگلوبین وجود دارد یا خیر. به طور کلی میزان MCH  باید درکنار mchc و MCV در آزمایش مورد بررسی قرار گیرد. MCH  در آزمایش خون، یکی از اجزای آزمایش CBC است. آزمایش CBC یا شمارش کامل سلول های خونی یک آزمایش است که در آن موارد زیر سنجیده میشوند:
    WBC
    RBC
    HCT
    MCV
    Hbg
    MCH
    MCHC
    RDW
    PLT
    MPV
چه زمانی MCH در آزمایش درخواست میشود؟
همانطور که گفتیم MCH جزئی از آزمایش CBC است. معمولا این آزمایش هنگام چک آپ عمومی و یا غربالگری اولیه بیماری های مختلف انجام میشود. با توجه به اینکه انواع سلول های خونی و فاکتور های مرتبط با آن ها در CBC سنجیده میشوند، نتایج این آزمایش در مورد وضعیت سلامت عمومی فرد اطلاعات خوبی به دست میدهد. حال به طور کلی اگر بخواهیم فقط علت سنجش MCH در آزمایش خون را مد نظر قرار دهیم، علائم اصلی که باعث میشود که این آزمایش درخواست شود عبارتند از:
خستگی،بیحالی،ضعف،رنگ پریدگی،سرگیجه،اختلالات خواب،بی حوصلگی،افسردگی و…
شرایط و نحوه انجام این آزمایش به چه صورت است؟
نمونه ای که برای این آزمایش لازم است، خون سیاهرگی است و برای انجام این آزمایش نیازی به رعایت شرایط خاصی نیست اما ممکن است همراه با آزمایش CBC برای شما آزمایش های دیگری نیز درخواست شده باشد که نیاز باشد برای آن ها شرایط خاصی را رعایت کنید. همچنین در صورتی که دارو و مکمل مصرف میکنید باید حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
تفسیر نتایج آزمایش
مقدار نرمال MCH در آزمایش در حدود 27-31 pg است. باید توجه داشته باشید که این مقدار در آزمایشگاه های مختلف ممکن است متفاوت باشد و باتوجه به شیوه سنجش و نوع دستگاه عدد متفاوتی رنج نرمال را نمایش دهد. اگر در نتیجه آزمایش MCH نرمال باشد به این معنا نیست که مشکل و بیماری وجود ندارد. همچنین در صورت بالا یا پایین بودن آن نیز لزوما به معنای وجود بیماری نیستند.
MCH پایین در آزمایش
به طور نرمال و متوسط باید در هر گلبول قرمز مقدار خاصی هموگلوبین وجود داشته باشد تا گلبول های قرمز بتوانند با کفایت کار خودر را انجام دهند. پایین بودن MCH در آزمایش به معنای این است که در گلبول های قرمز شما به اندازه نرمال هموگلوبین وجود ندارد. همچنین درصورتی که گلبول های قرمز شما کوچک تر از حالت طبیعی باشند (که به آن میکروسیت گفته میشود و این مورد توسط MCV در آزمایش سنجیده میشود) نیز مقدار هموگلوبین متوسط آن ها کم تر از حالت طبیعی است (در واقع به دلیل کوچک بودن جا برای میزان هموگلوبین بیشتری ندارند).
دلایل پایین بودن MCH
دلایل زیر مهم ترین دلایل پایین بودن میزان MCH در آزمایش هستند اما تشخیص اینکه کدام علت باعث کم شدن mch در آزمایش شما شده است باید با معاینه و بررسی سایر آزمایش های شما انجام شود.
فقر آهن
همانطور که گفتیم یکی از اجزای سازنده مولکول هموگلوبین آهن است. در صورتی که بدن شما برای ساخت هموگلوبین به اندازه کافی آهن در اختیار نداشته باشد، میزان هموگلوبین شما کاهش می یابد که علاوه بر MCH معمولا MCV، Hbg و حتی Hct نیز ممکن است کاهش یافته باشد که در این مرحله بهتر است یک آزمایش پروفایل آهن هم بررسی شود تا علل کم بودن آهن شما مورد بررسی قرار گیرد. فقر آهن دلایل زیادی میتواند داشته باشد، یکی از دلایل اصلی آن عدم دریافت آهن کافی از مواد غذایی است که موجب بروز آنمی فقر آهن میشود. همچنین به دلیل برخی از بیماری های دستگاه گوارش نیز ممکن است آهن کافی جذب نشود. دلیل دیگر کم بودن آهن شما هدر رفت آهن و هموگلوبین است.
تالاسمی
تالاسمی یک بیماری خونی ارثی است که در آن زنجیره های پروتئینی هموگلوبین به شکل ژنتیکی مشکل دارند و به طور کلی بدن نمیتواند مولکول های هموگلوبین سالم بسازد و به همین علت نیز میزان MCH در آزمایش خون افراد متبلا کاهش می یابد. بپیشتر تالاسمی آلفا و تالاسمی بتا را در سلامتانه مورد بررسی قرار داده ایم.
سایر علل
سایر دلایلی که باعث کم بودن میزان MCH در آزمایش میشوند عبارتند از:
کمبود بعضی از مواد ویتامین b12 و فولیک اسید (باعث آنمی مگالوبلاستیک میشوند)
خونریزی داخلی یا خارجی
سرطان
بیماری های کلیوی
بیماری های کبدی
بیماری های خود ایمنی
علائم پایین بودن MCH در آزمایش
همانطور که گفتیم لزوما پایین بودن MCH به معنای کم خونی نیست و ممکن است مشکل چیز دیگری باشد. اما به طور کلی کم بودن میزان MCH با کمخونی در ارتباط است و علائم زیر میتواند علائم اصلی کم بودن آن باشد:
خستگی،ضعف،بیحالی،درد قفسه سینه،تنفس تند،سردرد،افسردگی،سرگیجه،سرد بودن دست ها و پاها،وز وز گوش و…
درمان
درمان کم بودن MCH در آزمایش کاملا وابسته به این است که علل آن چیست که تشخیص این مورد بر عهده پزشک است. به طور کلی مصرف بعضی مواد مانند قهوه و چای درست بعد از غذا باعث کاهش جذب آهن موجود در مواد غذایی میشود که بهتر است این نوشیدنی ها با فاصله حداقل ۱ ساعت بعد از غذا صف شوند. همچنین مصرف کافی ویتامین C باعث میشود که آهن مواد غذایی بهتر جذب شود.
MCH بالا در آزمایش
بالا بودن مقدار MCH در آزمایش به این معناست که گلبول های قرمز شما بیشتر از میزان نرمال هموگلوبین دارند. همچنین این میتواند به این معنی باشد که اندازه گلبول های قرمز شما بزرگ تر از حالت طبیعی است (که به آن ماکروسیت میگویند) و به دلیل بزرگی آن ها میزان هموگلوبین بیشتری را در خود جای داده اند.
دلایل بالا بودن MCH
علت های زیر مهم ترین دلایلی هستند که ممکن است میزان MCH در آزمایش شما از رنج نرمال بیشتر باشد. همانطور که خواهید دید دلایل زیادی میتوانند همانند کم بودن MCH باعث شوند میزان MCH از حالت طبیعی بیشتر باشد که تشخیص آن بر عهده پزشک شماست.
آنمی مگالوبلاستیک
در آنمی مگالوبلاستیک که بیشتر به علت کمبود ویتامین B12 و فولات ایجاد میشود، گلبول های قرمز شما اندازه ای بزرگتر از حالت طبیعی دارند و به اصطلاح ماکروسیت هستند. در این حالت اگر بدن شما میزان آهن کافی در اختیار داشته باشد، با ساخت هموگلوبین بیشتر، میزان هموگلوبینی که وارد هر گلبول قرمز میشود افزایش می یابد و به طور کلی متوسط میزان هموگلوبین هر گلبول قرمز بیشتر از حالت طبیعی میشود.
مصرف بسیار زیاد الکل
مصرف زیاد الکل باعث افزایش میزان MCH در آزمایش خون میشود. افرادی که در طولانی مدت و به طور مزمن الکل مصرف میکنند، MCH بالاتری از افراد نرمال دارند.
سایر علل
پلی سیتمی ورا (در این بیماری بدن تعداد زیاد و اضافه ای گلبول قرمز میسازد)
بیماری قلبی مادرزادی (CHD)
بعضی از بیماری های کلیوی
بیماری های ریوی (خصوصا COPD)
پرکاری تیروئید
بیماری های کبدی
بعضی سرطان ها
عفونت
بعضی دارو ها مثل استروژن
بیماری های خودایمنی
سندرم داون
مصرف سیگار
سندرم متابولیک
علائم بالا بودن MCH در آزمایش
علائم زیر بسته به اینکه علت بالا بودن MCH چیست، میتوانند وجود داشته باشند:
سردرد،دوبینی،سرگیجه،خارش،بیحسی بعضی از نقاط بدن خصوصا دست ها و پاها،پرش عضلات،سوزش سر دل،کاهش اشتها و کاهش وزن،تهوع واستفراغ
درمان
درمان بالا بودن MCH بسته این است که علت بالا بودن آن چیست. ممکن است نیاز به مصرف مکمل های ویتامین b12 و فولیک اسید باشد تا آنمی مگالوبلاستیک برطرف شود. همچنین ممکن است نیاز به بررسی های بیشتری برای یافتن علت باشد و همانطور که در لیست علل بالا بودن MCH در آزمایش دیدیم، طیف وسیعی از شرایط و بیماری های گوناگون موجب افزایش این فاکتور در آزمایش میشوند.

ریحانه مقتدری_واحد تحقیق و توسعه آزمایشگاه پاتوبیولوژی نوبل