درمان زن مبتلا به اچ‌آی‌وی با پیوند سلول بنیادی از خون بند ناف

یک زن آمریکایی که مبتلا به «لوسمی میلوئیدی حاد» بود- نوعی از سرطان خون که از سلول‌های خون‌ساز در مغز استخوان منشا می‌گیرد- پس از  پیوند سلول‌های بنیادی خون بند ناف، اکنون 14 ماه است که هم سرطانش فروکش کرده و هم عاری از ویروس ایدز یا اچ‌آی‌وی است و دیگر نیازی به درمان با داروهای ضد رتروویروسی مخصوص درمان اچ‌آی‌وی پیدا نکرده است. دو مورد قبلی علاج از ویروس ایدز در دو مرد رخ داده بود که پیوند مغز استخوان در آنها با روش رایج‌تر پیوند با سلول‌های بنیادی بالغ انجام شده بود. مورد این زن بخشی از یک بررسی بزرگتر در آمریکا است که هدف آن پیگیری 25 نفر مبتلا اچ‌آی‌وی است که برای درمان سرطان یا بیماری‌های وخیم دیگر با پیوند سلول‌های بنیادی گرفته شده از خون بند ناف درمان شده‌اند. بیماران در این کارآزمایی ابتدا شیمی‌درمانی شدند تا سلول‌های خونی سرطانی‌شده‌شان (که نوعی سلول ایمنی هستند) کشته شوند. بعد پزشکان به این بیماران سلول‌های بنیادی را به آنها پیوند زدند که از افرادی گرفته شده بود که دارای جهش ژنتیکی خاصی بودند که باعث می‌شد در برابر ویروس ایدز مقاوم شوند. این جهش ژنتیکی باعث می‌شود سلول‌ها فاقد گیرنده‌هایی باشد که ویروس ایدز برای ورود به سلول از آنها استفاده می‌کند. تا به حال دو مورد شناخته‌شده علاج اچ‌آی‌وی (ویروس ایدز) در دو مرد گزارش شده است: یکی تیموتی ری براون، مشهور به «بیمار برلین» که 12 سال عاری از ویروس ایدز باقی ماند و در نهایت در سال 2020 به علت سرطان درگذشت. علاج یک بیمار دیگر دارای ویروس ایدز به نام آدام کاستیلجو که به نام «بیمار لندن» مشهور شد، در سال 2019 گزارش شد. هر دوی این مردها پیوند مغز استخوان را از اهداکنندگانی دریافت کرده بودند که جهشی داشتند که مانع از عفونت اچ‌آی‌وی می‌شد. این جهش فقط در یک نفر از هر 20000 اهداکننده یافت می‌شود که اغلب آنها از تبار اروپای شمالی هستند. در این دو مورد سلول‌های پیوند شده مغز استخوان جایگزین همه سلول‌های دستگاه ایمنی شدند، اما هر دوی آنها عوارض جانبی از جمله  «واکنش پیوند در مقابل میزبان»‌ را هم تجربه کردند که در آن سلول‌های ایمنی اهداکننده به بدن میزبان حمله می‌کنند.  اما این زن بر خلاف دو مورد قبلی توانست در روز 17 پس از پیوند بیمارستان را ترک کند و دچار واکنش پیوند در مقابل میزبان نشد. قبلا پزشکان تصور می‌کردند که ایجاد «بیماری پیوند در مقابل میزبان» برای ایجاد علاج احتمالی از اچ‌آی‌وی ضروری است.

ریحانه مقتدری_واحد تحقیق و توسعه آزمایشگاه پاتوبیولوژی نوبل