برنامه غذایی روزهای سرد سال

آرزو رضازاده متخصص تغذیه با اشاره به اینکه در فصول سرد سال امکان ابتلا به عفونت های تنفسی افزایش پیدا می کند، بر ضرورت مصرف آنتی اکسیدان کافی به منظور تقویت ایمنی بدن تاکید کرد. به طور کلی کالری و ریزمغذی‌های مورد نیاز در شرایط و فصول مختلف، تفاوتی ندارد و توجه و تنوع در مصرف گروه‌های اصلی مواد غذایی مطابق با هرم تغذیه‌ای در هر فصلی توصیه می‌شود. البته در روزهای سرد باید مصرف آنتی اکسیدان‌ها را افزایش داد چراکه به علت شرایط موجود، زمان بیشتری در فضای بسته سپری می‌شود و افراد در معرض ابتلاء به عفونت‌های تنفسی قرار می‌گیرند، به ویژه در این دوران که کشورها درگیر پاندمی کرونا هستند باید ایمنی و مقاومت بدن را در مقابل ویروس‌ها و باکتری‌ها بالا برد. در فصل سرد به علت خشکی هوا، رطوبت لایه مخاط دستگاه تنفسی و توان لایه مخاطی برای دفع ذرات میکروبی و ویروسی کاهش می‌یابد. مواد غذایی سرشار از ویتامین A و پیش سازهای آن، ویتامین C، ویتامین E و ویتامین D آنتی اکسیدان‌ها قوی هستند که مصرف روزانه آن توصیه می‌شود. میوه‌های زرد و قرمز همچون خرمالو و سبزیجاتی مثل کدو حلوایی که در این فصل به وفور در دسترس هستند، پیش سازهای ویتامین A یا همان کاروتن های مورد نیاز بدن را تأمین می‌کنند. انواع فلفل شیرین، فلفل سبز و فلفل دلمه‌ای به صورت خام سرشار از ویتامین C هستند. ویتامین E موجود در دانه‌های روغنی و روغن‌های سالم همچون روغن ذرت و زیتون، آنتی اکسیدان هایی هستند که نقش بسزایی در خنثی کردن مواد اکسیداتیو موجود در بدن دارند. متخصصان هیچ گاه به افراد توصیه نمی‌کنند مصرف روغن را به طور کامل قطع کنند. همچنین مغزهایی مثل گردو و دانه‌های روغنی مثل بزرک که حاوی اسیدهای چرب امگا -۳ هستند، خاصیت ضد التهابی دارند و مصرف آن برای افراد مبتلا به عفونت‌های تنفسی نیز مفید است. ماهی‌های همچون قزل آلا و کیلکا به علت دسترسی و قیمت ارزان‌تر، منبع مناسبی برای تأمین امگا -۳ و ویتامین D محسوب می‌شوند. همچنین برگ تازه خرفه نیز سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ است.توصیه می‌شود روزانه دو تا سه واحد لبنیات مصرف شود؛ یک لیوان شیر، یک لیوان ماست، دو لیوان دوغ یا ۴۵ گرم پنیر هر کدام یک واحد محسوب می‌شوند. دو ماده معدنی روی و آهن در فصول سرد سال به افزایش مقاومت بدن در برابر عفونت‌ها کمک می‌کنند. از طرفی روی در مواد غذایی در دسترس همچون غلات به وفور یافت می‌شود. البته نان‌های سبوس دار با رنگ تیره مقدار روی بیشتری دارند. به طور کلی باید توجه کرد نان، تخمیر شده باشد. انواع مغزها، دانه‌ها، گوشت‌ها و آبزیان نیز حاوی روی و آهن هستند. یکی از دلایل این امر کوتاه شدن روز، گذراندن زمان بیشتر در منزل و تمایل به ریزه خواری در اوقات فراغت به ویژه مصرف مواد غذایی شیرین و چرب فاقد ریزمغذی‌های ارزشمند، با کالری بالا عنوان می‌شود.
نوع پوشش در فصل سرد، زاویه مایل تابش خورشید و به طور کلی کمتر در معرض نور آفتاب بودن، منجر به کمبود ویتامین D در بدن می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد کمبود ویتامین D، تغییر خلق و خو در افراد را به همراه دارد که خود یکی از مهمترین عوامل گرایش افراد به خوردن شیرینی جات است. همین امر موجب افزایش وزن می‌شود. دهیدراته شدن بدن بر میزان سوخت و ساز تأثیر می‌گذارد و متابولیسم را کاهش می‌دهد. لازم است در فصول سرد به علت خروج کمتر از منزل، امکان تحرک در منزل فراهم شود. در روزهای سرد مواد غذایی باید کنترل شده مصرف شود و در زمان احساس نیاز به مصرف مواد غذایی، انتخاب‌های سالم‌تری همچون میوه و سبزی صورت گیرد. این مواد به علت فیبر بالا جذب قند را آهسته تر و از افزایش وزن جلوگیری می‌کنند. مواد سرشار از آنتی اکسیدان، سلنیوم، گوگرد و منیزیم خاصیت سم زدایی دارند و به دفع آلاینده‌های از بدن کمک می‌کنند. سیر، پیاز، مغزها، گوشت‌ها، قارچ، برخی میوه‌ها همچون موز و سبوس موجود در غلات سرشار از این مواد هستند و در این روزها بر مصرف آنها تاکید می‌شود. همچنین مصرف روزانه ۳ تا ۵ واحد سبزیجات با رنگ تیره به علت داشتن منیزیم، فیبر و ویتامین C نیز توصیه می‌شود. هر سهم سبزیجات معادل یک لیوان سبزیجات خام خورد شده، نصف لیوان سبزیجات پخته، نصف هویج یا پیاز است. به طور کلی با دریافت روزانه ۴۰۰ گرم میوه و سبزی در مجموع، فیبر کافی بدن تأمین می‌شود.

ریحانه مقتدری_واحد تحقیق و توسعه آزمایشگاه پاتوبیولوژی نوبل