سلامت روان

 رئیس دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی ایران اظهار کرد درگیری مردم با اختلالات روانپزشکی درصد بالایی دارد، به طوری که در دوران کرونا این وضعیت تشدید شد. سید وحید شریعت، با اشاره به قرار گرفتن در هفته سلامت روان، تاکید کرد باید آگاهی عمومی نسبت به مسائل مرتبط با بهداشت روان افزایش یابد و فرصتی باشد تا اینکه آموزش‌های بیشتری در زمینه سلامت روان به عموم مردم و همچنین به مسئولین داده شود، و در نهایت باعث شود کسانی که می‌توانند نقش تأثیرگذار و مهمی در برنامه ریزی در زمینه‌های بهداشت روان داشته باشند و کسانی که به عنوان مصرف کننده خدمات هستند، آگاهی بیشتری پیدا کنند و با افزایش آگاهی بتوانند سلامت روان را ارتقا دهند. نامگذاری این هفته به این نام، بهانه‌ای است که بتوانیم توجه افراد را به سمت موضوعات مرتبط با بهداشت روان سوق دهیم. امسال موضوع نابرابری یا ضرورت دسترسی همه افراد به خدمات سلامت روان را انتخاب شده است. وقتی صحبت از نابرابری می‌شود، منظور نابرابری در دسترسی به خدمات مختلف سلامت، به ویژه خدمات ضروری اولیه برای همه مردم در دنیا است. ما می‌دانیم میزان درگیری مردم با اختلالات روانپزشکی درصد بالایی دارد و درصد قابل توجهی از مردم نیازمند این خدمات پایه و اولیه هستند. سازمان بهداشت جهانی با این شعار قصد داشته است که موضوع دسترسی خدمات را به مردم و مسئولین یادآوری کند و تأکید داشته که برای گسترش دسترسی به خدمات باید اقداماتی انجام شود. در یکسال و نیم اخیر که کرونا در دنیا شیوع پیدا کرده و در کشور ما هم پنج خیز را داشته است، به ویژه این دو خیز اخیر که تقریباً پشت سر هم بودند، از جهات مختلفی تأثیرات منفی و گسترده‌ای روی مردم گذاشته است. از یک طرف استرس بیماری و احتمال مرگ و میر و ضرورت رعایت پروتکل‌ها و همچنین کاهش ارتباط افراد با یکدیگر و کم شدن حمایت اجتماعی که می‌توانستند از یکدیگر دریافت کنند، کاهش دید و بازدیدها، مسافرت‌ها و از طرف دیگر مرگ و میر زیادی که در این مدت اتفاق افتاد و سوگ‌های بدون آغوشی که وجود داشت و مردم ناچار بودند به تنهایی با سوگ خود کنار بیایند، آسیب‌های بسیاری برای همه مردم به خصوص مردم دنیا فراهم کرد. جنبه دیگر دوره کرونا، آسیب‌های اجتماعی اقتصادی بوده است، که در برخی کشورها دولت‌ها توانستند تا حدودی با ذخیره‌های ارزی خود این آسیب‌ها را برای مردم جبران کنند که این مهم در کشور ما عملاً جبران نشده است و آنهایی که استخدام دولتی نبودند، در زمانی که کارشان تعطیل می‌شد، هیچ مبلغ جبرانی دریافت نکردند، و این مواردی بود که در این مدت فشار بیشتری به مردم آورده است و جمعیتی که از قبل هم آسیب دیده بودند و استرس‌های متعددی را حتی پیش از شیوع کرونا تحمل کرده را تحت فشار گذاشته است. سال ۱۳۹۸ که کرونا شیوع پیدا کرد، سالی بود که مردم استرس‌های فراوانی را از قبل تحمل کرده بودند، همه اینها به شدت تأثیر گذار بود و پس از آن با شیوع کرونا یک زنجیره‌ای از استرس برای مردم تکمیل گردید، بنابراین به نظر می‌رسد که شرایط، شرایط مناسبی از لحاظ سلامت روان نیست و نیاز است که اقدامات جدی در این زمینه انجام شود. مواردی که ضروری است مسئولین به آن توجه کنند در درجه اول شناخت مشکل و موضوع است. این مساله را به عنوان یک ضرورت در نظر بگیرند و از نظر متخصصان برای بهبود شرایط استفاده کنند. شاید مهم‌ترین اقدام، در این زمینه کاهش آسیب باشد، به این معنی که درجه اول اقداماتی که منجر به بدتر شدن شرایط می‌شود را متوقف کنیم. این اقدامات اکثراً ناشی از تصمیمات نادرستی است که در سطح بالاتر گرفته می‌شود و ممکن است هرکدام از آنها فشار و تنش را در گروه‌هایی از مردم بیشتر کند. نکته دیگر سرمایه گذاری در بحث سلامت روان است، که این مهم باید به شکل جدی چه به صورت ساختاری (در سطح وزارت بهداشت که جایگاه اداره سلامت روانی اجتماعی باید ارتقا یابد) و چه در بودجه انجام شود. همینطور باید توجه ویژه ای به این موضوع شود و بودجه مشخصی را برای سازمان‌هایی که خدمات اجتماعی و خدمات جامعه نگر سلامت روان را ارائه می‌کنند، اختصاص دهد تا جمع زیادی از مردم بتوانند از این خدمات بهره مند شوند و میزان ناتوانی و مشکلات ناشی از بیماری‌ها را کاهش دهند و همین طور مسائلی که مربوط به بازتوانی یا توانبخشی بیماران یا کسانی که دچار ناتوانی‌های ناشی از اختلالات روانپزشکی شدند، به صورت مشاغل حمایت شده و خدمات جامعه نگر می‌تواند تأثیر قابل توجهی در ارتقا وضعیت سلامت روانی بیماران و خانواده‌های آنها داشته باشد.

ریحانه مقتدری واحد تحقیق و توسعه آزمایشگاه پاتوبیولوژی نوبل