عامل ناباروری مردان و زنان رادیکال‌های آزاد است

 از میان دلایل ناباروری، نیمی مربوط به زنان و نیمی دیگر مربوط به مردان است. مطالعات نشان می‌دهند که حدود ۲۵ تا ۴۰ درصد ناباروری مردان مرتبط با افزایش سطح رادیکال‌های آزاد اکسیژن است. تولید رادیکال‌های آزاد اکسیژن در مایع سمن مردان دارای دو منبع درون بدنی و برون بدنی است. منابع درون بدنی شامل لکوسیت ها، اسپرم‌های غیر طبیعی، سلول‌های سرتولی و بیماری واریکوسل هستند. همچنین برخی شرایط مانند عفونت و التهاب، افزایش رادیکال‌های آزاد را به دنبال دارند. عوامل محیطی و شغلی نیز به‌عنوان منابع برون بدنی این رادیکال‌های آزاد اکسیژن در نظر گرفته می‌شوند. علاوه بر مردان، رادیکال‌های آزاد اکسیژن از عوامل تأثیرگذار بر باروری زنان نیز محسوب می‌شوند. چاقی، سوءتغذیه، سیگار کشیدن، مصرف الکل و مواد مخدر و عوامل محیطی در زنان نیز باعث افزایش تولید رادیکال‌های آزاد اکسیژن و متعاقباً اختلالات پاتولوژیک در سیستم تولید مثل می‌شود. جهت کاهش عوارض ناشی از استرس اکسیداتیو و رادیکال‌های آزاد بر باروری در زنان و مردان از درمان‌های مختلفی استفاده می‌شود ولی آنتی‌اکسیدان‌ها یکی از رایج‌ترین درمان‌ها هستند. در این رابطه، محققانی از دانشگاه علوم پزشکی اراک و دانشگاه ملایر تحقیقی مروری را انجام داده‌اند که در آن نقش رادیکال‌های آزاد و آنتی‌اکسیدان‌ها در اختلالات باروری مردان و زنان به‌طور ویژه مورد بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش مروری، محققان مطالب مرتبط با نقش رادیکال‌های آزاد و آنتی‌اکسیدان‌ها در اختلالات باروری مردان و زنان را از پایگاه‌های اطلاعاتی مختلف ازجمله Elsevier، Scopus، Irandoc، SID،Iran medex، Pubmed، Google scholar، Science direct و Web of Science استخراج کرده و مورد تجزیه‌وتحلیل قرار داده‌اند.
نتایج این بررسی‌ها نشان می‌دهند که مصرف آنتی‌اکسیدان‌ها می‌تواند موجب برطرف کردن آثار مضر رادیکال‌های آزاد تولیدشده بر باروری مردان و زنان شود. تولید بیش‌ازحد رادیکال‌های آزاد در دستگاه تناسلی مردانه باعث آسیب به DNA، RNA و غشای اسپرم و درنهایت اختلال در فرآیند اسپرماتوژنز می‌گردد و در دستگاه تناسلی زنانه نیز باعث ایجاد اختلالاتی همانند نقص در تکامل و بلوغ اووسیت، رشد فولیکول و عملکرد جسم زرد می‌شود. در شرایط طبیعی، آنتی‌اکسیدان‌ها شکل‌گیری رادیکال‌های آزاد و آسیب‌های ناشی از آن در سلول و بافت توسط سیستم دفاعی سلول را کنترل می‌کنند و یک تعادل بین تولید و تخریب ROS ها یا گونه‌های فعال اکسیژن را به وجود می‌آورند