ناباروری در مردان

ناباروری درانسان :
در علم پزشکی هرگاه زوجی در سن مناسب باروری 12 ماه پس از ازدواج علی رغم انجام فعالیت جنسی درست و طبیعی بدون استفاده از روش های پیشگیری بچه دار نشوند یکی اززوجین دچار مشکل ناباروری میباشد. که این عارضه میتواند دلایل مردانه و یا دلایل زنانه داشته باشد.
برخی ازدلایل مردانه :
• اختلال در تولید اسپرم:
الیگوزواسپرمی، آستنوزواسپرمی ، تراتوزواسپرمی و آزوسپرمی 4 نوع دلیل عمده ناباروری هستند و 25-20% موارد را در بر می‌گیرند. الیگوآستنوتراتوزواسپرمی oligoasthenoteratozoosoermia(OAT) نوع دیگری از ناباروری در مردان است، در واقع واژه‌ی OAT زمانیکه نقص در تعداد،حرکت و مورفولوژی اسپرم در سمن وجود داشته باشد بکار می‌رود.
الیگوزواسپرمی (oligozoospermia):
به کاهش تعداد اسپرم، الیگوزواسپرمی (oligozoospermia) هم می‌گویند.
آستنوزواسپرمی( Asthenozoospermia):
آستنوزواسپرمی (AZS) یکی از علل عمده ناباروری مردان است که منجر به کاهش تحرک و یاعدم تحرک اسپرم میشود.
تراتوزواسپرمی( (Teratozoospermia):
تراتوزواسپرمی بوسیله حضور اسپرماتوزوآ با مورفولوژی غیر نرمال در اسپرم مشخص می‌شود، که اسپرم کم‌تر از 4% شکل نرمال دارد تراتوزواسپرمی می‌تواند ملایم، متوسط یا شدید باشد و بخش‌های متفاوت اسپرماتوزوا را در بر گیرد. ناهنجاری می‌تواند سر را تحت تأثیر قرار دهد .گلوبوزواسپرمی یکی از اشکال نادر تراتوزواسپرمی است (بروز کم‌تر از 0.1% در مردان بیمار نابارور)، بطورکلی با سر گرد اسپرم دسته‌بندی شده که در واقع عدم حضور یا بدریختی آکروزوم (ارگانل ضروری برای باروری) است. علت پاتولوژیکی گلوبوزواسپرمی در طول اسپرماتوژنز اتفاق می‌افتد و احتمالا از اختلال ادغامی ویزیکول‌های آکروزومی یا نقص‌های سیتواسکلت منشأ می‌گیرد.
آزواسپرمی (azoospermia):
به عدم وجود اسپرم در مایع انزالی نیز آزواسپرمی (azoospermia) گفته ‌می‌شود.
ازدیگر دلایل ناباروری در مردان:
• واریکوسل( Varicocele) :
اتساع و پیچ خوردگی غیرطبیعی شبکه وریدی (سیاهرگی) اطراف بیضه‌ها
• انسداد مسیر اسپرم
• عفونت‌های منتقله از راه جنسی به طور مثال : اوریون-عفونت های دستگاه ادراری
• بیماری‌های مزمن
• اختلال در نعوذ
• تماس با مواد مخرب و آسیب‌رسان نظیر مس، کادمیوم و جیوه، اکسید اتیلن، کلرید وینیل، مواد رادیو اکتیو و اشعه
• آسیب به علت سرطان و درمان‌های آن رادیوتراپی و شیمی‌ درمانی
• استعمال دخانیات و الکل یه میزان زیادداشته باشد .
• مصرف خودسرانه بعضی از داروها : تستوسترون-استروئیدها-سولفاسالازین-داروهایی مورد استفاده برای درمان سرطان- داروهای فشار خون داروهای افسردگی
مشکلات و اختلالات مصرف تستسترون در بدن سازی:
به طور کلی غده هیوفیز در مغز مسئول ترشح هورمون تستسترون در جریان خون میباشد .غده هیپوفیز دو هورمونLH , FSH ترشح میکند که هورمون LH وظیفه انتقال پیام شروع ترشح تستسترون را داده و FSH مسئول تولید پیام برای ترشح اسپرم میباشد. .هنگامی که در بیرون از بدن تستوسترون دریافت میشود، در غده هیپوفیز میزان این هورمون ثبت میشود که مقدار کافی تستوسترون در جریان خون وجود دارد، بنابراین ارسال پیام ها را متوقف میشود که این عمل اساسا بیضه ها را به خواب می برد ( یعنی توقف ترشح تستسترون و توقف یا کمبود تولید اسپرم ).بیشتر اندازه بیضه به ساخت اسپرم اختصاص داده شده است، بنابراین وقتی اسپرم کمتری تولید می شود، بیضه ها کوچک تر می شوند، این بدان معناست که مانند قرص پیشگیری از بارداری، جلوی تولید مثل را می گیرد، بنابراین اگر زوجی در حال برنامه ریزی برای بچه دار شدن هستند مصرف پودر ها و داروهای بدن سازی که حاوی تستسترون و استروئید هستند برای آنها مناسب نمیباشدزیرا.بعد از آن همیشه تولید به حالت طبیعی بر نمی گردد. مطالعه ای که در سال 2017 (Fertility & Sterility) انجام شد نشان داد که افزایش سن و طولانی شدن مدت درمان تستوسترون با کاهش بازگشت تولید اسپرم به حالت طبیعی در ارتباط است.
شیوع ناباروری:
حدود 15-10 درصد از زوج‌ها در سراسر دنیا از مشکل ناباروری رنج می برند ولی میزان ناباروری در ایران بالاتر از سطح جهانی آن است و در حال حاضر این میزان نزدیک به حدود 20% می باشد
تشخیص و تست های آزمایشگاهی لازم :
عوامل متعددی در ناباروری مردان دخیل هستند که وابسته به مشکلات تولید اسپرم و یا انتقال آن می‌باشد. اولین تستی که در این خصوص به مراجعین توصیه می‌شود بررسی مایع منی می‌باشد. تولید اسپرم ممکن است تحت تاثیر علل هورمونی، بیماری‌های مزمن، جراحی ، بیماری‌های دوران کودکی و فاکتورهای محیطی و شیوه خاص زندگی قرار گیرد.
Sa (اسپرموگرام / آنالیز مایع سمینال Semen Analysis-):
کاربرد های بالینی این تست شامل:
1. بررسی کیفیت اسپرم و ارزیابی ناباروری مردان ؛ یکی از شایع ترین علل ناباروری کیفیت پایین اسپرم و تولید ناکافی اسپرم است.
2.برای آنکه عمل وازکتومی را موفقیت آمیز تلقی نماییم، انجام تست اسپرموگرام ضروری می باشد.
3.کمک به تشخیص نارسایی بیضه و تشخیص ناهنجاری اسپرمی ؛ در نارسایی بیضه اسپرم وجود دارد اما تعداد آن اندک است و برای لقاح کافی نمی باشد. در انواع مادرزادی بیماری، هیچ اسپرمی مشاهده نمی شود.
4.کمک به تشخیص آدنوم هیپوفیز و انفارکتوس هیپوفیز؛ چنین وضعیت هایی به علت کاهش یا فقدان سطح FSH، LH موجب نقص در تولید اسپرم می گردد.
SCSA(Sperm Chromatin Structure Assay):
حفظ تمامیت DNA (DNA Integrity) در اسپرم برای رشد جنین امری ضروری است. خرد شدن DNA و از دست رفتن ساختار آن با سطوح بالا در اسپرم می تواند سبب کاهش باروری اسپرم در مردان شود و این درحالیست که این امر با آزمایش های مرسوم مانند بررسی تعداد،مورفولوژی و سنجش حرکت که بر روی اسپرم انجام می شود قابل تشخیص نیست. نتایج تحقیقات محققین نشان داده است که علیرغم انجام روش های کمکی در تولید مثل برای زوج های نابارور، در سطوح بالای شکست DNA اسپرم بیشتر از حد معمول ، موفقیت چندانی در باروری صورت نمی گیرد.
TUNEL assay:
TUNEL به عنوان آزمایشی برای آسیب به DNA اسپرم در ارزیابی ناباروری مردان به طور تخصصی انجام میشود. یکپارچگی DNA اسپرم برای عملکردهای طبیعی مانند لقاح ، کاشت ، بارداری و رشد جنین مهم است. تکه تکه شدن DNA اسپرم بیشتر در مردان نابارور دیده می شود و ممکن است مسئول عملکرد ضعیف باروری باشد. اگرچه تعدادی آزمایش برای اندازه گیری شکست DNA اسپرم در دسترس است ، سنجش انتهایی یه وسیله (TUNEL) deoxyuridine triphosphate-nick-deoxyuridine ترانسفراز واسطه deoxynucleotidyl با استفاده از متد فلوسیتومتری برای اندازه گیری تکه تکه شدن DNA اسپرم محبوبیت بیشتری پیدا می کند. این یک آزمایش مستقیم است که هم شکستگی تک رشته و هم دو رشته DNA را اندازه گیری می کند.

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/male-infertility/symptoms-causes/syc-20374773

https://www.betterhealth.vic.gov.au/health/ConditionsAndTreatments/infertility-in-men

ساغر ذاکری -تحقیق و توسعه آزمایشگاه پاتوبیولوژی نوبل