علل مسمومیت دارویی چیست؟

 داروها با توجه به ساختار و واکنش‌هایی که در بدن افراد ایجاد می‌کنند، اگر بیش از حد مورد نیاز استفاده شود، وارد فاز سمی بودن خواهد شد. در این حالت عوارض و تظاهرات بالینی خطرناکی ایجاد می‌شود و زندگی فرد را تهدید می‌کند و حتی منجر به مرگ می‌شود. استفاده بیش از حد مورد نیاز از یک دارو از راه‌های مختلفی اتفاق می‌افتد بعضی از این مسیرها آگاهانه و بعضی ناخودآگاه است، داروهای مُسکن مخدر به‌نام اپیوئیدها که به‌راحتی در دسترس افراد قرار می‌گیرد، ممکن است فرد را به دلیل استفاده از مقادیر بالا وارد فاز مسمومیت شدید و ارجاع به اورژانس کند. بیشترین مسمومیت دارویی ممکن است با دسته اپیوئیدها با ترکیبات روان‌گردان همچون قرص‌های شیشه و آمفتامین اتفاق بیفتد، مشروبات الکلی نیز با داروهای مؤثر روی سیستم اعصاب می‌تواند به راحتی فرد را وارد فاز سمی بودن کند.

تشخیص مسمومیت ها در بخش سم شناسی آزمایشگاه نوبل اصفهان انجام می شود.

استعداد داروها برای ورود به فاز سمی بستگی به دوز سمی بودن آن‌ها دارد، گاهی بین دوز سمی بودن و دوز درمانی داروها فاصله نزدیکی وجود دارد که استفاده اندکی بیشتر از حد درمان می‌تواند موجب مسمومیت فرد شود. مسمومیت دارویی آگاهانه یا ناآگاهانه اتفاق می‌افتد، مسمومیت آگاهانه اغلب زمانی است که فرد بخواهد دارویی را به قصد آسیب زدن به بدن خود بیش از حد استفاده کند و در روش ناآگاهانه احتمال دارد فرد از عواقب مصرف بیش از اندازه دارو اطلاعی نداشته باشد و نسبت به روزهای قبل مقدار بیشتری از دارو را استفاده کند که موجب ایجاد مسمومیت می‌شود. گاهی دارو در دسترس کودکان قرار می‌گیرد و مقدار زیادی از داروها توسط آن‌ها استفاده می‌شود؛ با توجه اینکه وزن و سطح بدن و آنزیم‌های کبدی کودکان هنوز رشد کافی نکرده است، دچار مسمومیت می‌شوند، در بزرگسالان هم وضعیت همین‌طور است و اگر دوز مصرفی دارو رعایت نشود یا داروهایی استفاده شود که استاندارد نباشد یا افراد به اشتباه دارویی را به جای داروی دیگری مصرف کنند، موجب مسمومیت می‌شود.
عوارض مسمومیت دارویی بسته به نوع دارویی است که بیمار استفاده می‌کند، مصرف دوزهای بالاتر در حد فاز سمی باعث ایجاد خطرهایی برای فرد و حتی منجر به مرگ او می‌شود، در بین داروها تفاوت‌هایی وجود دارد، از این نظر که تعدادی از داروها بالقوه سمی بوده و تعدادی از آن‌ها می‌تواند واکنش‌هایی را در بدن ایجاد کند که خطرناک باشند، تفاوت ظرفیت سمی بودن داروها وابسته به این است که دارو در بدن روی چه مکانیسم‌هایی اثر بگذارد و بخواهد عملکرد آن‌ها را مختل کند.

اقدامات اولیه برای درمان مسمومیت دارویی

داروهای اعصاب یا داروهای ضد افسردگی اگر اندکی بیشتر از حد درمانی استفاده شود، وارد فاز سمی می‌شود و موجب ایجاد اختلال در عملکرد قلب و مغز می‌شود و می‌تواند فرد را سریع از بین ببرد، استفاده از آنتی‌بیوتیک و داروهای مسکن همچون بروفن و دیکلوفناک به مقدار بیش از حد شاید زندگی فرد را تهدید نکند، اما لازم است بدانیم مسمومیت برای آن‌ها دیرتر یا با مصرف مقدار بالاتر اتفاق می‌افتد و به‌طور معمول واکنش‌های ایجاد شده خفیف‌تر است و خطرات زیادی برای فرد مصرف‌کننده به همراه ندارد.
لازم است اقداماتی در منزل یا در محل واقعه انجام شود و پس از آن، اقدامات درمانی در بیمارستان و اورژانس انجام می‌گیرد، توصیه اولیه این است که خانواده‌ها در اسرع وقت بیمار را به اورژانس یا بخش مسمومیت‌ها ارجاع دهند تا اقدامات لازم درمانی برای فرد انجام شود. در مورد بعضی از داروها که مصرف آن‌ها خطر تشنج و آسپیراسیون ریوی به همراه ندارد، اقداماتی نظیر القای استفراغ به بیمار برای خروج دارو از بدن مهم است و این اقدام می‌تواند از بروز خطرهای بعدی جلوگیری کند.