توکسوپلاسموز(Toxoplasmosis)

 این بیماری بیشتر از طریق خوردن گوشت نیم‌پز یا خام منتقل می‌شود. همچنین تماس با مدفوع گربه آلوده می‌تواند راه دیگری برای انتقال باشد. این انگل در دوران بارداری ممکن است از مادر به جنین منتقل شود. بیشتر افراد آلوده هیچ علامت خاصی ندارند. در برخی موارد، علائمی شبیه سرماخوردگی یا آنفلوآنزا (مثل تب خفیف، درد عضلانی و خستگی) دیده می‌شود. بیماری‌های شدید معمولاً در نوزادان و افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند (مثل بیماران مبتلا به ایدز یا کسانی که داروهای تضعیف‌کننده ایمنی مصرف می‌کنند) بروز می‌کند. توکسوپلاسموز در بارداری می‌تواند خطرناک باشد و باعث سقط جنین یا ناهنجاری‌های مادرزادی شود. با این حال، بیشتر عفونت‌ها در افراد سالم نیاز به درمان خاصی ندارند. 

 درمان دارویی

در بیشتر افراد سالم، توکسوپلاسموز نیازی به درمان ندارد. اما در موارد جدی‌تر، درمان دارویی لازم است. این موارد شامل:
مادران باردار (برای پیشگیری از انتقال به جنین)

نوزادان مبتلا

افراد با سیستم ایمنی ضعیف (مانند بیماران مبتلا به ایدز یا افرادی که داروهای تضعیف‌کننده ایمنی مصرف می‌کنند)

علائم بالینی

بیشتر افراد آلوده به توکسوپلاسموز هیچ علامتی ندارند و حتی متوجه عفونت خود نمی‌شوند. در برخی افراد، علائم خفیف و شبیه آنفلوآنزا بروز می‌کند، از جمله:
تب
تورم غدد لنفاوی (گاهی برای چند هفته باقی می‌ماند)
سردرد
درد عضلانی
ضایعات یا مشکلات پوستی
علائم بیماری چشمی (توکسوپلاسموز چشمی)
گاهی انگل توکسوپلاسما می‌تواند بافت‌های داخلی چشم را آلوده کند. این مشکل حتی در افراد سالم هم ممکن است رخ دهد، اما در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، شدیدتر و خطرناک‌تر است.

علائم چشمی ممکن است شامل:

درد چشم
کاهش یا تاری دید
دیدن لکه‌ها یا اجسام شناور در میدان دید
اگر این بیماری چشمی درمان نشود، می‌تواند منجر به نابینایی دائمی شود. 
تأثیر بر افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف
افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بیشتر در معرض ابتلا به نوع شدید توکسوپلاسموز هستند. عفونت قدیمی ممکن است دوباره فعال شود و مشکلات جدی ایجاد کند.

گروه‌های پرخطر شامل:

افراد مبتلا به HIV/AIDS
بیمارانی که تحت درمان سرطان هستند
افرادی که پیوند عضو دریافت کرده‌اند
در این افراد، توکسوپلاسموز می‌تواند باعث بیماری شدید چشم، ریه یا مغز شود. به ندرت، این عفونت ممکن است سایر اندام‌ها را هم درگیر کند.

عفونت ریه ممکن است با علائمی مانند:

مشکل در تنفس
تب
سرفه
ظاهر شود.
عفونت مغز (آنسفالیت) نیز می‌تواند بروز کند و علائمی مانند:
گیجی
کاهش هماهنگی حرکتی
ضعف عضلانی
تشنج
تغییر در سطح هوشیاری
ایجاد نماید.

تأثیر بر جنین یا نوزاد

توکسوپلاسموز می‌تواند در دوران بارداری از مادر به جنین منتقل شود که به آن توکسوپلاسموز مادرزادی گفته می‌شود. اگر عفونت در سه‌ماهه اول بارداری رخ دهد، معمولاً شدیدتر است و حتی می‌تواند منجر به سقط جنین شود. برخی نوزادان ممکن است هنگام تولد علائم جدی داشته باشند یا بیماری آنها در ماه‌های اول زندگی بروز کند.

مشکلات پزشکی در نوزادان مبتلا به توکسوپلاسموز

در برخی نوزادان، عفونت می‌تواند باعث مشکلات جدی پزشکی شود، از جمله:
تجمع مایع در داخل یا اطراف مغز (هیدروسفالی)
عفونت شدید چشم
آسیب یا بی‌نظمی در بافت‌های مغزی
بزرگ شدن کبد یا طحال

علائم بیماری شدید ممکن است شامل موارد زیر باشد:

مشکلات ذهنی یا حرکتی
نابینایی یا سایر مشکلات بینایی
مشکلات شنوایی
تشنج
اختلالات قلبی
زردی پوست و چشم‌ها (یرقان)
جوش‌های پوستی
بیشتر نوزادان مبتلا در بدو تولد علامتی ندارند، اما مشکلات می‌توانند بعدها در دوران کودکی یا نوجوانی ظاهر شوند، مانند:
عود عفونت‌های چشمی
تأخیر یا اختلال در رشد مهارت‌های حرکتی
مشکلات در یادگیری و تفکر
کاهش شنوایی
رشد کند
بلوغ زودرس

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر تصور می‌کنید در معرض این انگل قرار گرفته‌اید، بهتر است با پزشک در مورد انجام آزمایش مشورت کنید. همچنین، اگر قصد بارداری دارید یا باردار هستید و احتمال می‌دهید در معرض توکسوپلاسموز قرار گرفته‌اید، حتماً به پزشک مراجعه کنید.این تست در آزمایشگاه نوبل اصفهان انجام می شود.

جمع‌بندی درباره توکسوپلاسموز

توکسوپلاسموز یک عفونت انگلی شایع است که بیشتر افراد سالم بدون علامت یا با علائم خفیف آن را پشت سر می‌گذارند. اما این بیماری می‌تواند برای زنان باردار، نوزادان و افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف خطرناک و جدی باشد.

🔹 راه‌های پیشگیری اصلی:

پخت کامل گوشت پیش از مصرف
شستن خوب میوه‌ها و سبزیجات
شستن دست‌ها پس از تماس با گوشت خام یا خاک
استفاده از دستکش هنگام تمیز کردن ظرف خاک گربه و اجتناب از تماس مستقیم با مدفوع گربه

🔹 درمان:

بیشتر افراد سالم نیاز به درمان ندارند.
اما زنان باردار، نوزادان و بیماران با ضعف سیستم ایمنی در صورت ابتلا باید تحت نظر پزشک درمان شوند.

🔹 چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر باردار هستید و احتمال می‌دهید در معرض این انگل قرار گرفته‌اید
اگر سیستم ایمنی ضعیفی دارید و دچار علائم غیرعادی شدید
اگر علائم چشمی (مثل تاری دید یا درد چشم) یا مشکلات عصبی (مانند تشنج یا گیجی) پیدا کردید

🌿 نتیجه‌گیری:

با رعایت نکات ساده بهداشتی می‌توان به راحتی از توکسوپلاسموز پیشگیری کرد. بیشتر افراد مبتلا مشکل خاصی پیدا نمی‌کنند، اما توجه ویژه به زنان باردار و بیماران با سیستم ایمنی ضعیف اهمیت زیادی دارد.

🧪 خدمات آزمایشگاهی در اصفهان

در آزمایشگاه نوبل اصفهان تست‌های مرتبط با تشخیص توکسوپلاسموز انجام می‌شود، از جمله:
Toxo Plasma Abs
Toxoplasma gondii (IgG)
Toxoplasma gondii (IgM)
Toxoplasma gondii IgG Avidity
Toxoplasma gondii Qualitative PCR
این آزمایش‌ها می‌توانند در تشخیص ابتلا، تعیین مرحله عفونت و بررسی خطر در دوران بارداری کمک‌کننده باشند.

تهیه کننده: ساغر ذاکری بخش مولکولی آزمایشگاه نوبل اصفهان