با چند عادت ساده از ابتلا به واریس پیشگیری کنیم

 دکتر «مقداد قاسمی گرجی» فوق تخصص جراحی عروق و آندووسکولار و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز تاکید کرد: اگرچه واریس در نگاه اول یک بیماری خوش‌خیم تلقی می‌شود اما در صورت عدم درمان می‌تواند به نارسایی مزمن وریدی و عوارض قابل‌توجهی منجر شود.
مطالعات اپیدمیولوژیک نشان می‌دهد که حدود 25 تا 30 درصد از زنان و 15 تا 20 درصد از مردان در طول عمر خود درجاتی از واریس را تجربه می‌کنند؛ شیوع آن با افزایش سن بیشتر می‌شود و در گروه سنی بالای 50 سال به بیش از نیمی از جمعیت می‌رسد. این اختلال ارتباط نزدیکی با ناکارآمدی سیستم دریچه‌ای در وریدها دارد، در حالت طبیعی، بازگشت خون از اندام‌های تحتانی به سمت قلب توسط دریچه‌های یک‌طرفه و انقباض عضلات پا تسهیل می‌شود، هنگامی که این دریچه‌ها تخریب یا عملکردشان مختل می‌شود، جریان برگشتی خون افزایش یافته و فشار داخل عروق بالا می‌رود؛ در نتیجه دیواره رگ‌ها دچار گشادشدگی و پیچ‌خوردگی می‌شود.

عوامل مؤثر در بروز واریس

ژنتیک یکی از مهم‌ترین فاکتورهاست؛ در خانواده‌هایی که یکی از والدین مبتلا به واریس هستند، خطر ابتلای فرزندان تا دو برابر افزایش می‌یابد. بارداری، چاقی، افزایش سن، ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت، کم‌تحرکی، مصرف داروهای هورمونی و سابقه ترومبوز ورید عمقی (DVT) نیز از دیگر عوامل مستعدکننده هستند. همچنین مشاغلی که نیاز به ایستادن طولانی دارند، بیشترین شیوع واریس را نشان می‌دهند؛ سبک زندگی کم‌تحرک و نشستن طولانی‌مدت به افزایش تدریجی بروز واریس منجر شده است.

تظاهرات بالینی بیماری واریس

بیماران معمولاً از احساس سنگینی، درد مبهم یا فشار در پاها، به‌ویژه پس از ایستادن طولانی‌مدت، شکایت دارند؛ علائم در پایان روز یا در هوای گرم تشدید می‌شود و بالا بردن پاها معمولاً باعث تسکین می‌شود. در برخی بیماران خارش، سوزش، ورم مچ پا و گرفتگی عضلات در شب نیز مشاهده می شود. در مراحل پیشرفته، تغییر رنگ پوست، سفتی بافت زیرجلدی و زخم‌های وریدی در ناحیه داخلی مچ پا ظاهر می‌شود؛ یکی از عوارض شایع، التهاب و لخته در وریدهای سطحی است که با قرمزی، درد و تورم موضعی مشخص می‌شود. با پیشرفت تکنولوژی، روش‌های درمانی متنوعی مانند لیزر و رادیوفرکانسی، اسکلروتراپی و فلبکتومی برای واریس توسعه یافته‌اند که نسبت به جراحی‌های باز کلاسیک، تهاجم کمتر و دوره نقاهت کوتاه‌تری دارند.

پیشگیری از واریس

فعالیت فیزیکی منظم، خصوصاً پیاده‌روی و شنا، بالا نگه داشتن پاها هنگام استراحت، پرهیز از ایستادن یا نشستن طولانی، حفظ وزن مناسب، استفاده از جوراب‌های فشاری در دوران بارداری یا پس از درمان، پیگیری دوره‌ای با سونوگرافی برای ارزیابی موفقیت درمان و رعایت سبک زندگی سالم، به‌ویژه در بیماران با سابقه خانوادگی واریس، در کاهش بروز مجدد بیماری نقش کلیدی دارد.