موکورمایکوزیس

موکورمایکوزیس:
 یک عفونت قارچی تهاجمی آنژیو (متهاجم به دیواره رگ های خونی) است.درحال حاضرعفونت های قارچی به علت افزایش بیماران با نقص ایمنی ، شیمی درمانی ،مصرف آنتی بیوتیک های طولانی مدت روز به روز در حال افزایش است. موکورمایکوزیس یک عفونت تهاجمی قارچی نادر وکشنده است این عفونت جز عفونت های فرصت طلب بوده که بیشتر در افراد با نقص ایمنی ازجمله دیابت،هپاتیت،نارسایی کلیوی،اختلالات خونی ،لوسمی،لنفوم،پیوند عضو،بدخیمی،درمان ایمنوساپرس،سوختگی، گلومرونفریت،گاستروانتریت،همودیالیز  (1,2 )و اختلال عملکرد نوتروفیل ها به وجود می آید .این عفونت به وسیله میکروارگانیسم هایی از گروه زایگومیست ها ایجاد می شود. (3,4)

عفونت قارچی نکروز دهنده در پوست صورت

علائم بالینی :
موکورمایکوزیس معمولا به صورت یک عفونت حاد و با تظاهراتی در نواحی بینی-مغزی،ریه،دستگاه گوارش و پوست بروز می کند و گاهی تظاهرات آن می تواند به صورت یک عفونت منتشر دیده شود. وجود یک زخم گسترش یابنده ویا یک زخم ناشی از خارج ساختن یک دندان به خصوص در افراد با نقص سیستم ایمنی ممکن است علائمی از وجود موکورمایکوزیس منتشر دهانی باشد. اهمیت ویژه موکورمایکوز به علت مرگ و میر بالای آن است به طوریکه 75 تا 80 درصد منجر به مرگ می شود و نوع منتشر در 95 درصدمرگ و میر انتشار جهانی دارد .دیابت شایع ترین عامل مستعد کننده ایجاد موکورمایکوزیس است که احتمالا مرتبط با افزایش قند خون و اسیدوز در افراد دیابتی باکنترل ضعیف می باشد .دراین بیماری تهاجم عروقی ارگانیسم و ترومبوز عروقی و نکروز بافت های درگیر ایجاد می شود .بیماری می تواند با سینوزیت ،اسکار بدون درد نکروتیت سیاه کام یا بینی ،درد صورت ،ادم دور چشم ،افتادگی پلک،ریزش اشک،درگیری عصب بینایی واحتقان بینی مشاهده شود (3)
شیوع :
شیوع موکورمایکوزیس اغلب از نوع رینونازال (39 درصد)، نوع ریوی (24 درصد)، نوع پوستی (19درصد)،مغزی (9درصد)گوارشی (7درصد)و منتشر (6درصد)می باشد . شایع ترین نوع موکورمایکوزیس نوع رینوسربرال می باشد که 42-49 درصد شیوع دارد.(5)
عوامل ایجاد کننده موکورمایکوز در نقاط مختلف جغرافیایی متفاوت است. اگر چهRhizopus arrhizus شایع ترین عامل جدا شده در سراسر جهان است، Apophysomyces variabilis در آسیا و گونه Lichtheimia در اروپا غالب است. عوامل ایجاد کننده جدید Rhizopus homothallicus ، Mucor irregularis و Thamnostylum lucknowense از آسیا گزارش شده اند. در نتیجه، با تغییر در اپیدمیولوژی موکورمایکوزیس، مطالعات کشوری برای تخمین بار بیماری در گروه‌های خطر مختلف، تجزیه و تحلیل الگوی بیماری بالینی و شناسایی عوامل اتیولوژیک جدید ضروری است.(11).
تشخیص:
برای تشخیص نیاز به نمونه برداری از ناحیه آسیب دیده‌است. آزمایش ها همچنین ممکن است شامل کشت و تشخیص مستقیم قارچ در مایع ریه، خون، سرم، پلاسما و ادرار باشدآزمایش CBC جهت شمارش نوتروفیل ها ، سایر آزمایشهای خون شامل تعیین سطح آهن، گلوکز خون، بی کربنات و الکترولیت‌ها است. (7)
تصویربرداری:
برای تشخیص اغلب رادیولوژی مانند CT اسکن از ریه‌ها و سینوس‌ها انجام می‌شود. علائمی که در CT اسکن قفسه سینه وجود دارد، مانند گره، حفره، علائم هاله، پلورال افیوژن و سایه‌های گوه ای شکل، که حمله به رگ‌های خونی را نشان می‌دهد ممکن است یک عفونت قارچی باشد، اما موکورمیکوز را تأیید نمی‌کند. علامت هاله معکوس در فرد مبتلا به سرطان خون و تعداد نوتروفیل کم، به شدت موکورمایکوزیس را نشان می‌دهد. تصاویر CT اسکن از موکورمایکوزیس می‌تواند برای تشخیص موکورمایکوزیس در مدار و سلولیت در مدار مفید باشد، اما ممکن است تصویربرداری با تصاویر آسپرژیلوز یکسان باشد. (8 )
کشت و نمونه برداری:
برای تأیید تشخیص می‌توان نمونه‌های بیوپسی را کشت داد.کشت از نمونه‌های بیوپسی همیشه نتیجه نمی‌دهد زیرا ارگانیسم بسیار شکننده است. برای شناسایی دقیق گونه‌ها به یک متخصص نیاز دارد. ریخت‌شناسی قارچ در زیر میکروسکوپ تعیین‌کننده جنس و گونه خواهد بود. برای شناسایی گونه‌ها ممکن است از واجذب-یونش لیزری به کمک ماتریس استفاده شود. (9)

دیگر تشخیص‌ها:
گرچه سایر قارچهای رشته‌ای ممکن است شبیه به هم باشند. شاید تمایز از آسپرژیلوز دشوار باشد. سایر تشخیص‌های احتمالی عبارتند از سیاه زخم، سلولیت، انسداد روده، اکتیما گانگرنوزوم، سرطان ریه، آمبولی ریه، سینوزیت، سل و فوزاریوز.

درمان:
درمان موثر نیازمند تجویز عوامل ضد قارچ با دوز بالا ،اصلاح ریسک فاکتور زمینه ای و جراحی ضایعه است .درمان آمفوتریسین با دوز مشخص یکی از درمان های استاندارد می باشد .(6)

ساغر ذاکری -واحد تحقیق و توسعه آزمایشگاه پاتوبیولوژی نوبل اصفهان
منابع:

1)deShazo RD, O'Brien M, Chapin K, Soto-Aguilar M, Gardner L, Swain R. A new classification and diagnostic

criteria for invasive fungal sinusitis. Archives of Otolaryngology–Head & Neck Surgery. 1997Nov 1;123(11):1181-8

2)Jung SH, Kim SW, Park CS, Song CE, Cho JH, Lee JH, Kim NS, Kang JM. Rhinocerebral mucormycosis: consideration of prognostic factors and treatment modality. Auris Nasus Larynx. 2009 Jun 1;36(3):274-9.

3)Turunc T, Demiroglu YZ, Aliskan H, Colakoglu S, Arslan H. Eleven cases of mucormycosis with atypical clinical manifestations in diabetic patients. Diabetes research and clinical practice. 2008 Nov 1;82(2):203-8.

4) Huang JS, Kok SH, Lee JJ, Hsu WY, Chiang CP, Kuo YS. Extensive maxillary sequestration resulting from mucormycosis. British Journal of Oral and Maxillofacial Surgery. 2005 Dec 1;43(6):532-4.

5)Ballester DG, González-García R, García CM, Ruiz-Laza L, Gil FM. Mucormycosis of the head and neck: report of five cases with different presentations. Journal of Cranio-Maxillofacial Surgery. 2012 Oct 1;40(7):584-91.

6)Enoch DA, Aliyu SH, Sule O, Lewis SJ, Karas JA. Posaconazole for the treatment of mucormycosis. International journal of antimicrobial agents. 2011 Dec 1;38(6):465-73.

Dannaoui E, Lackner M. Mucorales and mucormycosis. Journal of Fungi. 2019 Dec 23;6(1):6.(7

8)Skiada A, Pavleas I, Drogari-Apiranthitou M. Epidemiology and diagnosis of mucormycosis: an update. Journal of fungi. 2020 Nov 2;6(4):265.

9)Jones KW, Kaufman L. Development and evaluation of an immunodiffusion test for diagnosis of systemic zygomycosis

 (mucormycosis): preliminary report. Journal of Clinical Microbiology. 1978 Jan;7(1):97-101.