سرطان روده بزرگ (Colon Cancer)

سرطان روده بزرگ (Colon Cancer):
شروع این سرطان از روده بزرگ میباشد . روده بزرگ قسمت نهایی دستگاه گوارش است.این عارضه ممکن است در هرسنی اتفاق بیوفتد ولی اکثرا افراد مسن را درگیر میکند. این بیماری معمولاً به صورت توده های کوچک ، (خوش خیم) به نام پولیپ که در قسمت داخلی روده بزرگ ایجاد می شوند ، شروع می شود. با گذشت زمان برخی از این پولیپ ها می توانند به سرطان روده بزرگ تبدیل شوند.پولیپ ها ممکن است کوچک باشند و در صورت وجود علائم کمی ایجاد کنند. به همین دلیل ، پزشکان آزمایش های منظم غربالگری را برای کمک به پیشگیری از سرطان روده بزرگ با شناسایی و برداشتن پولیپ ها قبل از تبدیل شدن آنها به سرطان ، توصیه می کنند.اگر سرطان روده بزرگ ایجاد شود ، بسیاری از درمان ها برای کنترل آن در دسترس هستند ، از جمله جراحی ، پرتودرمانی و درمان های دارویی ، مانند شیمی درمانی ، درمان هدفمند و ایمونوتراپی.سرطان روده بزرگ ، اصطلاحی است که ترکیبی از سرطان روده بزرگ و سرطان راست روده میباشد.
علائم هشدار دهنده اولیه سرطان روده:
• خونریزی رکتال به رنگ قرمز روشن یا تیره
• مدفوع رشته ای یا باریک
• تنسموس، احساس نیاز به تخلیه روده، در حالی که چیزی از آن خارج نمی شود.
• کم خونی ناشی از فقر آهن
• درد مداوم شکم
• کاهش وزن
علائم موضعی سرطان روده:
• یبوست
• اسهال
• اسهال و یبوست متناوب یا سایر تغییرات عادات روده
• خونریزی مقعد یا وجود خون در مدفوع
• نفخ شکم یا گرفتگی و ناراحتی در این ناحیه
• احساس خالی نشدن کامل روده
• مدفوع باریک تر از حد معمول
علائم سیستمیک سرطان روده:
• از دست دادن اشتها
• کاهش وزن غیر قابل توضیح
• حالت تهوع
• استفراغ
• زردی
• کم خونی
• ضعف
• احساس خستگی
میزان شیوع سرطان روده بزرگ :
به استثنای سرطان های پوست ، سرطان روده بزرگ سومین سرطان شایع است که در مردان و زنان در ایالات متحده تشخیص داده می شود. تخمین انجمن سرطان آمریکا برای تعداد موارد سرطان روده بزرگ در ایالات متحده برای سال 2021:
104،270 مورد جدید سرطان روده بزرگ
45230 مورد جدید سرطان رکتوم
میزان افرادی که هر ساله مبتلا به سرطان روده بزرگ یا رکتوم می شوند از اواسط دهه 1980 به طور کلی کاهش یافته است ، دلیل عمده این امر این است که افراد بیشتری غربال می شوند و عوامل خطر مرتبط با سبک زندگی خود را تغییر می دهند. از سال 2013 تا 2017 ، میزان بروز هر سال حدود 1 درصد کاهش یافته است. اما این روند نزولی بیشتر در افراد مسن دیده می شود و از حداقل اواسط دهه 1990 میزان شیوع آن در میان افراد جوان را افزایش می دهد. از سال 2012 تا 2016 ، هر ساله 2٪ در افراد زیر 50 سال و 1٪ در افراد 50 تا 64 سال افزایش می یابد.
خطر مادام العمر سرطان روده بزرگ:
به طور کلی ، خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ در طول زندگی: حدود 1 در 23 از مردان (4.3٪) برای مردان و 1 در 25 (4.0٪) در زنان است. در ایالات متحده ، سرطان روده بزرگ سومین علت اصلی مرگ و میر ناشی از سرطان در مردان و زنان است ، و دومین علت شایع مرگ و میر ناشی از سرطان در هنگام ترکیب زنان و مردان است. پیش بینی می شود طی سال 2021 حدود 52980 نفر منجر به مرگ شود.چندین دهه است که میزان مرگ و میر (تعداد مرگ در هر 100000 نفر در سال) از سرطان روده بزرگ در مردان و زنان کاهش یافته است. تعدادی از دلایل احتمالی این امر وجود دارد. یک دلیل این است که پولیپ های روده بزرگ در حال حاضر بیشتر با غربالگری پیدا می شوند و قبل از اینکه به سرطان تبدیل شوند ، برداشته می شوند یا سرطان زودتر یافت می شود که درمان آن آسان تر باشد. علاوه بر این ، درمان های سرطان روده بزرگ در چند دهه گذشته بهبود یافته است. در نتیجه ، اکنون بیش از 1.5 میلیون بازمانده از سرطان روده بزرگ در ایالات متحده وجود دارد. اگرچه میزان مرگ و میر کلی در حال کاهش است ، اما مرگ و میر ناشی از سرطان روده بزرگ در افراد زیر 55 سال از سال 2008 تا 2017 1 درصد افزایش یافته است.سرطان روده بزرگ یکی از سرطان های شایع در ایران است. این سرطان سومین سرطان شایع در مردان ایرانی است (میزان بروز استاندارد: 8.1-8.3 در 100000) و چهارمین سرطان شایع در زنان با بروز استاندارد 6.5 تا 7.5 در 100000 میباشد.
عوامل خطر:
عواملی که ممکن است خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهند عبارتند از:
سن بالا:
این عارضه در هر سنی قابل تشخیص است ، اما اکثریت افراد مبتلا به سرطان روده بزرگ بالاتر از 50 سال هستند. میزان سرطان روده بزرگ در افراد زیر 50 سال در حال افزایش است ، اما پزشکان از علت آن اطمینان ندارند.
نژاد:
آفریقایی-آمریکایی ها بیشتر از نژادهای دیگر در معرض خطر سرطان روده بزرگ هستند.
سابقه بیماری سرطان روده بزرگ یا پولیپ :
اگرفردی قبلاً به سرطان روده بزرگ یا پولیپ روده بزرگ غیر سرطانی مبتلا شده باشد ، در آینده بیشتر احتمال ابتلا به سرطان روده بزرگ وجود دارد.
شرایط التهابی روده:
بیماری های التهابی مزمن روده بزرگ ، مانند کولیت اولسراتیو و بیماری کرون ، می توانند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهند.
سندرم های ارثی که خطر سرطان روده بزرگ را افزایش می دهند:
برخی جهش های ژنی منتقل شده در نسل های خانواده می تواند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را به میزان قابل توجهی افزایش دهد. تنها درصد کمی از سرطان های روده بزرگ با ژن های ارثی مرتبط هستند. شایع ترین سندرم های ارثی که خطر سرطان روده بزرگ را افزایش می دهند ، پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی (FAP) و سندرم لینچ است که به عنوان سرطان روده بزرگ غیرپلیپوزیتی ارثی (HNPCC) نیز شناخته می شود.
سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ:
در صورت داشتن یکی از بستگان خونی که به این بیماری مبتلا شده است ، به احتمال زیاد به سرطان روده بزرگ مبتلا خواهد شد. اگر بیش از یک عضو خانواده به سرطان روده بزرگ یا سرطان رکتوم مبتلا باشد ، خطر حتی بیشتر هم میباشد.
رژیم کم فیبر و چربی:
سرطان روده بزرگ و سرطان رکتوم ممکن است با یک رژیم غذایی معمول همراه باشد ، که دارای فیبر و چربی کم و کالری زیادی است. تحقیقات در این زمینه نتایج متفاوتی داشته است. برخی مطالعات افزایش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را در افرادی که رژیم های غذایی با گوشت قرمز و گوشت فرآوری شده مصرف می کنند ، نشان داده اند.
سبک زندگی :
افرادی که بی تحرک هستند بیشتر در معرض سرطان روده بزرگ قرار می گیرند. انجام فعالیت بدنی منظم ممکن است خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را کاهش دهد.
دیابت:
افراد مبتلا به دیابت یا مقاومت به انسولین در معرض خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ هستند.
چاقی:
در افرادی که چاق هستند ، در مقایسه با افرادی که وزن طبیعی دارند ، خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ و خطر مرگ ناشی از سرطان روده بزرگ افزایش می یابد.
سیگار کشیدن:
افرادی که سیگار می کشند ممکن است در معرض خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ باشند.
الکل:
استفاده زیاد از الکل خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می دهد.
پرتودرمانی برای سرطان:
پرتودرمانی جهت معالجه سرطانهای قبلی به سمت شکم جهت افزایش سرطان روده بزرگ افزایش می یابد.
جلوگیری:
غربالگری سرطان روده بزرگ:
پزشکان توصیه می کنند افرادی که به طور متوسط خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را دارند ، غربالگری سرطان روده بزرگ را حدود 50 سالگی در نظر بگیرند.چندین گزینه غربالگری وجود دارد - هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. در مورد گزینه ها باید با پزشک مشورت شود.
تغییر سبک زندگی برای کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ:
با ایجاد تغییراتی در زندگی روزمره ، گام هایی برای کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ وجود دارد :
از انواع میوه ها ، سبزیجات و غلات کامل استفاده شود. میوه ها ، سبزیجات و غلات کامل حاوی ویتامین ها ، مواد معدنی ، فیبر و آنتی اکسیدان هستند که ممکن است در پیشگیری از سرطان نقش داشته باشند. انواع میوه ها و سبزیجات را انتخاب کنید تا مجموعه ای از ویتامین ها و مواد مغذی دریافت شود.
عدم استعمال دخانیات
عدم نوشیدن الکل
حداقل 30 دقیق ورزش در روز
کنترل وزن بدن
پیشگیری از سرطان روده بزرگ برای افرادی که خطر بالایی دارند:
مشخص شده است که برخی از داروها خطر پولیپ های پیش سرطانی یا سرطان روده بزرگ را کاهش می دهند. به عنوان مثال ، برخی شواهد ، کاهش خطر ابتلا به پولیپ و سرطان روده بزرگ را به استفاده منظم از آسپرین یا داروهای مشابه آسپرین مرتبط می دانند. اما مشخص نیست که چه مقدار و مدت زمانی برای کاهش خطر سرطان روده بزرگ مورد نیاز است. مصرف روزانه آسپرین خطراتی از جمله خونریزی دستگاه گوارش و زخم دارد.این گزینه ها به طور کلی برای افرادی که در معرض خطر بالای سرطان روده بزرگ هستند ، اختصاص داده می شود. شواهد کافی برای توصیه این داروها به افرادی که به طور متوسط خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را دارند ، وجود ندارد.
تست های آزمایشگاهی تشخیصی برای شناسایی سرطان روده بزرگ :
CEA:
آنتی‌ژن گلیکوپروتیئنی CEAمعمولاً در بعضی از بافت‌های جنینی در حال رشد یافت می‌شود. بعد از تولد، سطح CEA بدن کاهش می‌یابد به این صورت‌ که سطح آنتی‌ژن در بالغین به حداقل می‌رسد. در انواع خاصی از سرطان‌ها سطح این آنتی‌ژن افزایش می‌یابد. هدف از انجام آزمایش، شناسایی افراد مبتلا به سرطان، به ‌وسیله اندازه‌گیری سطح CEA خون آن‌ها است. در ابتدا تصور می‌شد، CEA تومور مارکر اختصاصی برای سرطان کولون است ولی در ادامه مشخص شد این تومورمارکر در طیف وسیعی از سرطان‌ها افزایش می‌یابد. این تومورمارکر در شرایط غیرسرطانی نیز افزایش می‌یابد بنابراین یک تست مفید جهت غربالگری سرطان‌ها در نظر گرفته نمی‌شود. این تومورمارکر برخلاف غربالگری جهت ارزیابی روند درمان سرطان‌ها، نقش مهمی ایفا میکند .

CA19-9:
ازاین تست جهت تشخیص اولیه و مراحل درمان استفاده میشود. آنتی‌ژن CA19-9از آنتی‌ژن گروه ‌خونی لوییس مشتق می‌شود. 5 تا 7 درصد افراد جهان که دارای گروه‌ خونی لوییس منفی هستند، آنتی‌ژن CA19-9را ترشح نمی‌کنند. تومورمارکر CA19-9در 70 تا 95 درصد سرطان‌های پانکراس ، 50 تا 60 درصد سرطان‌های معده، 60 درصد سرطان‌های کبدی-صفراوی، 30 درصد سرطان‌های کولورکتال و به مقدار کم در سرطان‌های ریه، تخمدان، کلیه یا پروستات افزایش می‌یابد.
MMR/MSI:
جهش در ژن‌های Mismatch repair(MMR) یا سایر تغییرات در این ژن‌ها (مانند متیلاسیون) موجب کمبود پروتئین‌های MMR و ایجاد ناپایداری توالی‌های MSI microsatellite می‌شود. تومورهای دارای ناپایداری در مارکرهای آزمایش شده، MSI-High (MSI-H) نامیده می‌شوند، در حالیکه به تومورهای بدون این ویژگی MS-Stable (MSS) گفته می‌شود. جهش‌های ارثی (germline) در ژن‌های MMR شامل MLH1، MSH2، MSH6 و PMS2 در افراد مبتلا به سندرم لینچ دیده می‌شود، که ۲ تا ۴ درصد موارد سرطان کولون را شامل می‌شوند. اختلالات MMR سوماتیک (غیرارثی) در حدود ۱۹ درصد موارد تومورهای کولورکتال رخ می‌دهد.
NRAS/KRAS/BRAF:
ژن KRAS پروتئینی به نام KRAS را تولید می‌کند. این ژن در مسیرهای سیگنالینگ سلولی دخیل است و رشد سلول، بلوغ سلولی و مرگ سلولی را کنترل می‌کند. شکل طبیعی و بدون جهش (موتاسیون) این ژن Wild-type KRAS نامیده می‌شود. همچنین انواع جهش یافته ژن KRAS در برخی از انواع سرطان، از جمله Non-small cell lung cancer (NSCLC)، سرطان کولورکتال و سرطان پانکراس یافت شده است. این جهش‌ها ممکن است موجب رشد سلول‌های سرطانی و متاستاز آن‌ها به سایر نواحی بدن شود. دانستن اینکه ژن KRAS تومور بیمار Wild-type است یا جهش یافته ممکن است به برنامه‌ریزی درمان سرطان به پزشک انکولوژیست کمک کند.
M2PK:
ارزیابی M2-PK موجود در مدفوع، شاخصی حساس برای تشخیص زودرس بدخیمی های کولورکتال و روشی سریع و مطمئن برای غربالگری بیماران در معرض ابتلا به بدخیمی های کولورکتال، افراد بالای پنجاه سال و یا افراد با سابقه فامیلی سرطانهای کولورکتال می باشد.
FOB:
تست غربالگری(FOB خون مخفی در مدفوع) یک تست ایمونو کروماتوگرافی سریع برای تشخیص هموگلوبین انسان در نمونه مدفوع است. این تست برای پیشگیری و تشخیص زود هنگام سرطان کولورکتال استفاده می شود
Fecal Calprotectin:
Calprotectin بیشتر به عنوان بخشی از ارزیابی تشخیصی بیماران مبتلا به بیماری التهابی روده (IBD) مورد استفاده قرار می گیرد
Clostridium difficile:
- تشخیص کولیت پسودوممبرانو (غشای کاذب) وابسته به مصرف آنتی‏بیوتیک ناشی از توکسین‏کلستردیوم دیفیسیل
- ارزیابی سم C.difficile در بیماران مبتلا به اسهال که بیش از ۵ روز تحت درمان آنتی‌بیوتیکی بستری بوده‌اند
- ارزیابی سم C.difficile در بیماران اسهال دچار سرکوب سیستم ایمنی (حتی اگر تحت درمان با آنتی‌بیوتیک نباشند)، بستری‌شده در بخش ICU، جراحی یا کانسر
ساغر ذاکری -واحد تحقیق و توسعه آزمایشگاه پاتوبیولوژی نوبل
https://www.cancer.org/cancer/colon-rectal-cancer/about/key-statistics.html
https://www.cdc.gov/cancer/colorectal/basic_info/what-is-colorectal-cancer.htm
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5318687/