کاهش وزن می‌تواند دیابت نوع ۲ را معکوس کند؟

 البته متخصصان تأکید می‌کنند که «بازگشت دیابت» به معنای درمان قطعی نیست و حفظ وزن سالم نقش کلیدی در پایداری این وضعیت دارد. اضافه‌وزن عامل اصلی خطر برای دیابت نوع 2 است؛ تقریباً 90 درصد از ۳۷ میلیون آمریکایی مبتلا به دیابت نوع 2 دارای اضافه‌وزن یا چاقی هستند. طبق تحقیقات، خطر ابتلا به دیابت نوع 2در افراد دارای اضافه‌وزن 2.4  برابر و در مبتلایان به چاقی ۶ برابر بیشتر از افراد با وزن طبیعی است. خبر خوب اینکه کاهش وزن و اصلاح سبک زندگی می‌تواند به کنترل یا حتی بازگشت (بهبود) دیابت نوع 2 کمک کند. مطالعات نشان داده‌اند که کاهش وزن چشمگیر از طریق رژیم غذایی سالم، ورزش، دارو یا جراحی باریاتریک، می‌تواند قند خون را به محدوده طبیعی بازگرداند و از عوارض بلندمدت پیشگیری کند.

ارتباط بین وزن و دیابت نوع 2 

چاقی خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن از جمله دیابت نوع 2 را به طور چشمگیری افزایش می‌دهد. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که بدن توانایی کافی برای تولید یا استفاده از انسولین ندارد. تجمع چربی در نواحی شکم و اطراف اندام‌ها (چربی احشایی) باعث مقاومت سلول‌ها در برابر انسولین می‌شود و مانع ورود گلوکز به سلول‌ها خواهد شد. پژوهش‌ها نشان می‌دهد چربی شکمی بیش از سایر نواحی بدن با خطر بالاتر ابتلا به دیابت مرتبط است.

رسیدن به وزن سالم

حتی کاهش 3 تا 5 درصد از وزن بدن می‌تواند به کنترل قند خون و بهبود وضعیت متابولیک کمک کند.توصیه‌های اصلی برای کاهش وزن و کنترل دیابت عبارت‌اند از:
    تعیین هدف واقع‌بینانه (مثلاً 1 کیلوگرم کاهش در هفته)
    مصرف وعده‌های کوچک‌تر و کاهش قند و چربی‌های اشباع
    تمرکز بر غذاهای کامل و مغذی مانند میوه، سبزی، غلات کامل و پروتئین‌های کم‌چرب
    نوشیدن آب به‌جای نوشیدنی‌های شیرین
    انجام 150 دقیقه فعالیت بدنی متوسط در هفته مانند پیاده‌روی یا شنا و ورزش قدرتی 2 تا 3 بار در هفته
در یک مطالعه، افرادی که چاق بودند و شش ماه رژیم کم‌کالری را رعایت کردند، به‌طور میانگین 13 کیلوگرم وزن کم کردند و تقریباً نیمی از آنان به بهبود کامل قند خون دست یافتند.

داروها و درمان دارویی

برخی داروها علاوه بر کنترل قند خون، در کاهش وزن هم مؤثرند، از جمله:
    لیراگلوتاید (Liraglutide) و سماگلوتاید (Semaglutide)
    تیرزپاتاید (Tirzepatide) – ترکیبی از گیرنده‌های GLP-1 و GIP
همچنین داروهای دیگری مانند اورلیستات، فنتِرمین/توپیرامات و نالتروکسان/بوپروپیون نیز مورد تأیید FDA برای درمان چاقی هستند.

جراحی باریاتریک

جراحی باریاتریک (کاهش وزن) با تغییر در اندازه معده و روده باعث کاهش اشتها و مصرف غذا می‌شود. انجمن دیابت آمریکا این روش را برای بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 با شاخص توده بدنی (BMI) بالای 35 توصیه می‌کند. انواع این جراحی شامل اسلیو معده، بای‌پس معده و باند قابل تنظیم معده است.پژوهش‌ها نشان داده‌اند این روش می‌تواند در حدود 80 ٪ از بیماران دیابت نوع 2 را به بهبود (Remission) برساند، گاه تنها در چند هفته پس از جراحی.

بهبود یا بازگشت دیابت چیست؟

«بازگشت دیابت» زمانی است که فرد حداقل سه ماه قند خون طبیعی داشته باشد بدون نیاز به دارو. مطالعات نشان داده‌اند کاهش 10 تا 15 درصد از وزن بدن در دو سال نخست پس از تشخیص می‌تواند منجر به بهبود شود. در مراحل پیشرفته‌تر بیماری، احتمال بازگشت کمتر است اما در مواردی با کاهش 20 تا 25 درصد وزن ممکن است همچنان رخ دهد.

بعد از بهبود دیابت

بازگشت دیابت به معنای درمان کامل نیست؛ اگر فرد دوباره وزن اضافه کند، احتمال عود بیماری وجود دارد. بنابراین حفظ وزن سالم، تغذیه متعادل و فعالیت بدنی منظم برای پایداری قند خون طبیعی حیاتی است. پزشک معمولاً با آزمایش‌های منظم سطح گلوکز را بررسی می‌کند تا در صورت بالا رفتن دوباره، درمان لازم آغاز شود