چگونه اختلالات تیروئید بر قاعدگی و باروری زنان تأثیر می‌گذارد؟

 پژوهش‌ها نشان می‌دهد که هم کم‌کاری و هم پرکاری تیروئید، از طریق تأثیر بر هورمون‌های جنسی، مستقیماً بر تخمدان‌ها و چرخه قاعدگی اثر می‌گذارند. غده تیروئید، غده‌ای کوچک به شکل پروانه در جلوی گردن است که نقش حیاتی در تنظیم متابولیسم و تعادل هورمونی بدن دارد. این غده با تأثیر مستقیم بر تخمدان‌ها و غیرمستقیم بر پروتئین حامل هورمون‌های جنسی (SHBG)، بر چرخه قاعدگی زنان اثر می‌گذارد. به‌هم‌ریختگی در عملکرد تیروئید چه کم‌کاری و چه پرکاری می‌تواند منجر به بی‌نظمی‌های قاعدگی و تغییرات باروری شود. اگر قاعدگی‌های غیرعادی، تاخیر، یا خون‌ریزی‌های شدید دارید، لازم است آزمایش تیروئید انجام دهید.

کم‌کاری تیروئید (Hypothyroidism)

در کم‌کاری تیروئید، بدن به اندازه کافی هورمون تیروئید تولید نمی‌کند. این وضعیت می‌تواند باعث مشکلات زیر شود:
    قاعدگی‌های سنگین و طولانی: از شایع‌ترین علائم کم‌کاری تیروئید است.
    پریودهای نامنظم یا دیرهنگام: گاهی قاعدگی دیرتر یا کمتر از معمول اتفاق می‌افتد.
    قطع کامل قاعدگی (آمنوره): در موارد شدید، ممکن است قاعدگی به‌طور کامل متوقف شود.
    ناباروری و سقط جنین: درمان‌نشده بودن کم‌کاری تیروئید احتمال ناباروری و سقط را افزایش می‌دهد.
     مانند پره‌اکلامپسی، زایمان زودرس، مرده‌زایی و خون‌ریزی پس از زایمان.
درمان اصلی کم‌کاری تیروئید مصرف داروی لووتیروکسین (Levoxyl) است که می‌تواند نظم قاعدگی و باروری را بهبود دهد، هرچند برخی بیماران حتی پس از درمان نیز دچار بی‌نظمی‌های قاعدگی باقی می‌مانند.

پرکاری تیروئید (Hyperthyroidism)

در پرکاری تیروئید، غده بیش از اندازه هورمون تولید می‌کند. این اختلال نیز بر قاعدگی اثر می‌گذارد و باعث می‌شود:
    پریودها کم‌حجم یا بسیار کوتاه شوند.
    فاصله بین قاعدگی‌ها زیاد شود یا حتی قاعدگی قطع گردد.
    تخمک‌گذاری مختل شده و در نتیجه باروری کاهش یابد.
    در دوران بارداری، خطر سقط جنین، پره‌اکلامپسی، فشار خون بالا و نارسایی قلبی افزایش یابد.
درمان پرکاری تیروئید معمولاً با داروهای ضدتیروئید انجام می‌شود که تعادل هورمونی را بازیابی می‌کنند. در برخی موارد از ید رادیواکتیو (RAI) برای کوچک کردن غده استفاده می‌شود، اما این روش در دوران بارداری ممنوع است.

انجمن متخصصان زنان و زایمان آمریکا (ACOG) قاعدگی سنگین را این‌گونه تعریف می‌کند:

    خون‌ریزی بیش از 7 روز
    نیاز به تعویض نوار یا تامپون هر ساعت
    دفع لخته‌های بزرگ‌تر از یک سکه
    نیاز به استفاده همزمان از چند محافظ بهداشتی
هرچند کم‌کاری تیروئید می‌تواند یکی از علل این مشکل باشد، اما دلایل دیگر مانند فیبروم، عفونت، داروها، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) یا اختلالات خونی نیز باید بررسی شوند. پزشک ممکن است برای تشخیص از سونوگرافی واژینال و آزمایش هورمون محرک تیروئید (TSH) استفاده کند.

قطع یا کاهش دفعات قاعدگی

در هر دو نوع اختلال تیروئید، قاعدگی ممکن است قطع شود یا به‌ندرت رخ دهد.در کم‌کاری تیروئید، افزایش هورمون TRH در مغز باعث ترشح بیش از حد پرولاکتین می‌شود. سطح بالای پرولاکتین، تولید استروژن را کاهش داده و به علائمی مانند گرگرفتگی، خشکی واژن، ترشح غیرعادی از سینه‌ها و ناباروری منجر می‌شود. در پرکاری تیروئید نیز افزایش بیش از حد هورمون‌های تیروئیدی سطح SHBG را بالا می‌برد و مانع تخمک‌گذاری می‌شود.

تأثیر بر باروری

اختلالات تیروئید می‌توانند تخمک‌گذاری را متوقف کرده و احتمال بارداری را کاهش دهند. در برخی موارد، پرکاری تیروئید باعث یائسگی زودرس (قبل از 40  سالگی) می‌شود. در دوران بارداری نیز هر دو نوع اختلال با افزایش خطر سقط جنین همراه‌اند.در کم‌کاری تیروئید، درمان با لووتیروکسین می‌تواند باروری را بهبود دهد و احتمال سقط را کم کند.در پرکاری تیروئید، مصرف داروهای ضدتیروئید در نیمه دوم بارداری تحت نظر پزشک انجام می‌شود، زیرا این داروها از جفت عبور می‌کنند و نیاز به پایش دقیق دارند. عملکرد غیرطبیعی تیروئید می‌تواند از طریق تغییر در سطح هورمون‌های جنسی باعث پریودهای سنگین، نامنظم یا قطع قاعدگی شود.تغییر در چرخه قاعدگی ممکن است نخستین علامت یک اختلال تیروئیدی باشد، اما علل دیگری هم وجود دارند.بنابراین، اگر تغییرات قابل‌توجهی در پریود خود مشاهده می‌کنید، بهتر است برای بررسی دقیق‌تر با پزشک یا متخصص غدد مشورت کنید.