بیماری‌های کلیوی؛ تهدید خاموش سلامتی

 کلیه دو عضو در طرفین بدن و لوبیا شکل و از میلیون‌ها نفرون تشکیل شده است، این نفرون‌ها وظیفه دفع مواد شیمیایی و سموم از بدن و جذب مواد غذایی را دارد و در صورتی که اختلالی در این فعالیت ایجاد شود، فرد مبتلا به نارسایی کلیه می‌شود که این نارسایی ممکن است به‌دلیل مشکلات در بافت و ساختار کلیه باشد یا در پی وجود بیماری در قسمت‌های دیگر بدن ایجاد شود.
عارضه و بیماری به طور قطع با نشانه‌هایی همراه خواهد بود، بیماری نارسایی کلیه به دلیل عملکرد و وظایف کلیه‌ها با مشکلات ادراری همراه است که از جمله علائم و نشانه‌های بیماری کلیوی می‌توان به حالت تهوع، استفراغ، از دست دادن اشتها، خستگی و ضعف، مشکلات خواب، کم و بیش ادرار کردن، کاهش تیزبینی ذهنی، گرفتگی عضلات، تورم پا و مچ پا، پوست خشک و خارش‌دار، فشار خون بالا که کنترل آن دشوار است و حتی تنگی نفس و درد قفسه سینه اشاره کرد. پیش‌بینی می‌شود تا سال 2040 ، پنجمین علت فوت متعلق به بیماری‌های کلیوی باشد و در همین راستا، تشخیص زودهنگام بیماری‌های کلیوی می‌تواند منجر به مدیریت بهتر جهت پیشگیری از عوارض و مرگ‌ومیر بیماران شود.

کلیه‌ها چه وظیفه‌ای در بدن بر عهده دارند و چه عواملی منجر به ایجاد آسیب برای آنها می‌شود؟

کلیه و سیستم ادراری یکی از مهمترین سیستم‌های بدن است که خون را تصفیه و مواد زائد و خطرناک را از بدن خرج می‌کند، بیماری‌های کلیوی، یکی از بیماری‌های شایع بین مردان و زنان به شمار می‌رود و علل بیماری‌های کلیوی می‌تواند متعدد و متفاوت باشند که در این خصوص باید به علل و عوامل خطرساز بیماری‌های کلیوی دقت کرد؛ بیماری‌های کلیه انواع مختلفی دارند و هر یک از این بیماری‌ها می‌توانند سیستم ادراری را با مشکل روبه‌رو کنند و باید بسیار جدی گرفته شوند. عوارض بیماری کلیوی بر قلب و میزان کم خونی تأثیر مستقیم دارد و در صورتی که با گذشت زمان به این بیماری‌ها توجه نشود، می‌تواند آسیب دائمی به کلیه‌ها وارد کند، آنها را از کار بیندازند و بر سلامتی کل بدن تأثیر منفی داشته باشد، از این رو شناخت انواع بیماری‌های کلیه و مراجعه برای تشخیص و درمان در صورت مشاهده علائم، باید مد نظر قرار گیرد. بیماری‌های کلیوی یکی از بیماری‌های خاموش است که در صورت طی نشدن روند درمان ممکن است منجر به ناتوانی طولانی‌مدت یا حتی مرگ شود که از همین رو، افزایش آگاهی در خصوص این بیماری‌ها، گام مؤثری در راستای پیشگیری، تشخیص و درمان به موقع به شمار می‌رود.

انواع بیماری‌های کلیه کدام است؟

بیماری‌های کلیه انواع مختلفی دارد که شامل کیست کلیه، نفروپاتی ایمونوگلوبولین آ، نفریت لوپوس، سندرم نفروتیک، بزرگ شدن کلیه‌ها، سنگ کلیه، بیماری کلیه پلی کیستیک، بیماری کلیه دیابتی، گلومرولونفریت، عفونت کلیه و سرطان کلیه است؛ بیماری فابری نیز یک بیماری ژنتیکی نادر است که اغلب از طریق ژنتیک و به صورت ارثی به فرد انتقال می‌شود، بیماری فابری با تأثیرگذاری روی قلب، مغز و کلیه‌ها می‌تواند باعث شود که این اعضا خون کمتری نسبت به نیاز خود دریافت کنند و با گذشت زمان، نبود خون‌رسانی کافی می‌تواند باعث ابتلاء فرد به انواع بیماری‌های کلیه یا نارسایی کلیه شود.

کدام یک از اختلالات کلیه در زمره بیماری‌های نادر قرار دارد؟

سیستینوز نیز یک اختلال نادر است که در صورت ابتلاء به این بیماری ماده‌ای به نام سیستین در بدن انباشته و باعث مشکلات می‌شود، آسیب کلیه ناشی از سیستینوز می‌تواند منجر به نارسایی کلیه شود و افراد مبتلا به سیستینوز بهتر است برای کاهش سطح سیستین خود دارو مصرف کنند و ممکن است نیاز به پیوند کلیه داشته باشند. گلومرولونفریت زمانی اتفاق می‌افتد که فیلترهای ریز کلیه‌ها که وظیفه تصفیه خون را بر عهده دارند (گلومرول‌ها) آسیب می‌بینند و توانایی خود را برای حذف مواد زائد و مایعات از خون از دست می‌دهند و با گذشت زمان، این بیماری می‌تواند منجر به نارسایی کلیه شود. نفروپاتی IgA بیماری است که باعث تجمع پروتئین‌های ساخته شده توسط سیستم ایمنی بدن در کلیه‌ها می‌شود و به فیلترهای کوچکی که خون را تصفیه می‌کنند (گلومرول ها) آسیب می‌رساند، این بیماری با سرعت بسیار پایینی پیشرفت می‌کند و در مراحل اولیه علائم خاصی ندارد، به همین دلیل اغلب افراد مبتلا به نفروپاتی IgA در صورت ابتلاء به این بیماری، نمی‌دانند که به آن دچار هستند و با گذشت زمان، نفروپاتی IgA می‌تواند منجر به بیماری مزمن کلیه، نارسایی کلیه یا حتی مرگ فرد شود. نفریت لوپوس نیز یک بیماری خود ایمنی است که منجر به درد، تورم و آسیب در کل بدن از جمله کلیه‌ها و می‌تواند منجر به بیماری مزمن کلیوی یا نارسایی کلیه شود، علت دقیق نفریت لوپوس ناشناخته است و نمی‌توان آن را درمان کرد، اما با درمان بسیاری از افراد مبتلا به لوپوس می‌توانند علائم را کاهش دهند و از آسیب جدی کلیه جلوگیری کنند. aHUS (سندرم اورمیک همولیتیک غیرمعمول) یک بیماری ژنتیکی بسیار نادر ارثی است که باعث تشکیل لخته‌های خونی ریز در رگ‌های خونی کوچک بدن می‌شود؛ این لخته‌ها می‌توانند جریان خون به کلیه‌ها و سایر اندام‌های فرد را مسدود کنند و باعث آسیب شوند و افرادی که این علائم در آنها بروز می‌کند، اغلب پس از یک رویداد محرک مانند باردار شدن یا ابتلاء به سرطان شروع می‌شود. بیماری کلیه پلی کیستیک (PKD) یک اختلال ژنتیکی ارثی است که باعث ایجاد کیست (مواد پر از مایع) روی کلیه‌ها و سایر اندام‌ها می‌شود، این کیست‌ها می‌توانند منجر به کاهش توانایی کلیه در فیلتر کردن مایعات و مواد زائد خون شوند، هیچ درمانی برای بیماری پلی کیستیک وجود ندارد، اما بسیاری از درمان‌ها می‌توانند باعث کاهش رشد و پیشرفت کیست‌ها شوند و از ایجاد مشکلات سلامتی جلوگیری کنند. بیماری‌های نادر دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند به کلیه‌های آسیب برسانند و توانایی آن‌ها در فیلتر کردن مواد زائد و مایعات از خون را کاهش دهند که این آسیب می‌تواند منجر به بیماری مزمن کلیوی یا نارسایی کلیه شود.

خطرناک‌ترین بیماری‌های کلیه شامل چه بیماری‌هایی است؟

در بیماری نارسایی کلیه، این اندام دچار اختلال در عملکرد می‌شود، به همین دلیل کلیه‌ها قادر به فیلتر کردن مواد زائد از خون نیستند، در نتیجه مواد زائد در کلیه و خون جمع شده و ترکیب شیمیایی خون از تعادل خارج می‌شود؛ نارسایی کلیه می‌تواند حاد یا مزمن باشد و حالت حاد نارسایی به طور معمول در چند روز ایجاد می‌شود و به‌سرعت پیشروی می‌کند، اما حالت مزمن به مرور ایجاد می‌شود. عفونت ادراری در میان افراد بسیار شایع، علت اغلب این عفونت‌ها عامل باکتریایی است و شایع‌ترین نوع عفونت مربوط به عفونت مثانه و عفونت مجاری ادراری است، این نوع عفونت‌ها به راحتی درمان می‌شوند و مشکل خاصی ایجاد نمی‌کنند، اما اگر به درمان آنها توجهی نشود، عفونت به کلیه‌ها می‌رسد و منجر به عفونت کلیه می‌شود. زمانی که سلول‌ها به طور غیرطبیعی در کلیه رشد می‌کنند و تومور به وجود می‌آورند، باید برای تشخیص سرطان کلیه آزمایش‌هایی انجام شود، اگر سرطان کلیه در مراحل اولیه درمان نشود، می‌تواند به غدد لنفاوی، ریه‌ها، کبد، استخوان یا بزرگ‌ترین سیاهرگ بدن سرایت کند؛ حدود یک‌سوم از بیماران مبتلا به سرطان کلیه در مراحل اولیه بیماری هیچ علامتی ندارند و سرطان در بدن آنها بدون علامت گسترش پیدا می‌کند، علائم سرطان کلیه شامل درد شکم و کمر، مشاهده خون در ادرار، درد استخوان، تشنج یا سردرد است. بیماری پلی کیستیک، نوعی بیماری ژنتیکی است که باعث ایجاد کیست‌های متعدد در کلیه می‌شود، این کیست‌ها کوچک و پر از مایع هستند و می‌توانند عملکرد کلیه را دچار مشکل کنند، در نهایت این کیست‌ها باعث کم کاری و نارسایی کلیه می‌شوند.

چه علائمی نشان از بیماری‌های کلیوی دارند و باید مورد توجه قرار گیرند؟

بیماری‌های کلیوی می‌توانند در مراحل اولیه علامتی ندارد و به راحتی تا زمانی که علائم شدید شود، مورد توجه قرار نگیرند؛ علائمی از جمله خستگی، مشکل در تمرکز، مشکل خواب، کاهش اشتها، گرفتگی عضلات، ورم پاها، پف دور چشم در صبح، پوست خشک و پوسته پوسته شده و تکرر ادرار به خصوص در اواخر شب، از جمله علائمی است که افراد باید به آنها توجهی ویژه داشته باشند.

تست کراتینین در آزمایشگاه نوبل اصفهان انجام میشود.

تشخیص بیماری‌های کلیوی چگونه انجام می‌شود؟

پزشک برای بررسی عملکرد درست کلیه‌ها آزمایشاتی انجام خواهد شد که ممکن است شامل آزمایش میزان فیلتراسیون گلومرولی (GFR) ،سونوگرافی یا اسکن توموگرافی محاسباتی (CT) ، بیوپسی کلیه، آزمایش ادرار و کراتینین خون باشد.