رژیم های غذایی برای خانم های درگیر با PCOS

 با وجود آن که رژیم غذایی استاندارد و مشخصی برای سندرم تخمدان پلی کیستیک (به اختصار PCOS) وجود ندارد، تحقیقات نشان می دهند که ترکیبی از برنامه های غذایی مختلف می توانند برای افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک مفید باشند. رژیم‌ های غذایی با کربوهیدرات کم، شاخص گلیسمی پایین (GI)، رژیم‌ های کتوژنیک، مدیترانه‌ ای و DASH همگی علائم این سندرم را کاهش می‌ دهند. سندرم تخمدان پلی کیستیک یک بیماری غدد درون ریز است که باعث ایجاد کیست های متعدد تخمدان، چرخه های قاعدگی غیر طبیعی، موهای زائد صورت و بدن، مقاومت به انسولین و افزایش وزن می شود. مطالعات معتبر که از طریق مجله تولیدمثل انسان قابل دسترسی هستند نشان می‌ دهند که از دست دادن 5 تا 10 درصد وزن بدن به کاهش علائم PCOS و بازیابی تخمک‌ گذاری کمک می‌ کند. معمولا به این افراد مصرف رژیم های غذایی کم کالری متمرکز بر غذاهای غنی از مواد مغذی با شاخص گلیسمی پایین (GI)، ترکیبات پروتئینی بدون چربی و چربی‌ های تک غیراشباع توصیه می‌ شود. در ادامه به بررسی بیشتر توصیه های غذایی مفید برای این دسته از بیماران خواهیم پرداخت.

اهمیت کاهش وزن

کاهش وزن اولین خط درمان PCOS است. در عین حال، PCOS عملکردهای متابولیک مربوط به حفظ وزن سالم را مختل و از این رو کاهش وزن را دشوارتر می کند.
با وجود آن که هیچ رژیم غذایی استانداردی برای PCOS وجود ندارد. پیروی از سبک زندگی سالم و در نتیجه کاهش وزن می تواند علائم این سندرم را تا اندازه زیادی بهبود ببخشد. در واقع مطالعات حاکی از آن هستند که برخی از رویکردهای غذایی کاهش وزن را برای افراد مبتلا به PCOS آسان ‌تر می‌ سازند. به طور سنتی، به افراد مبتلا به PCOS توصیه می شد که از یک رژیم غذایی کم کالری پیروی کنند. این در حالی است که امروزه مشخص شده مصرف درشت مغذی ها بیش از توجه صرف به کالری دریافتی راهگشا است.

رژیم غذایی با شاخص گلیسمی پایین

شاخص گلیسمی یک سیستم طبقه بندی است که تاثیر مواد غذایی مختلف بر قند خون را تعیین می کند. این موضوع تحت  عنوان پاسخ گلیسمی شناخته می شود. غذاهای فرآوری شده مانند آب نبات، نان، کیک و کلوچه دارای GI بالایی هستند، در حالی که غذاهای کامل مانند غلات تصفیه نشده، سبزیجات غیر نشاسته ای و میوه ها دارای GI پایین تری هستند. مطالعات منتشر شده توسط MDPI؛ ناشر مجلات علمی نشان می‌ دهند که پیروی از یک رژیم غذایی با GI پایین به افزایش کاهش وزن، کاهش چربی کل بدن و کاهش اندازه دور کمر در افراد مبتلا به PCOS یاری می‌ رساند. در یک پژوهش معتبر، افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک که یک رژیم غذایی با کالری محدود با GI پایین را دنبال کرده بودند، به طور متوسط 6.8 کیلوگرم در مدت شش ماه از دست دادند. این رژیم بر گوشت بدون چربی، غلات کامل، لبنیات کم چرب، سبزیجات غیر نشاسته ای و روغن های گیاهی متمرکز و شامل کسری 500 کالری در هر روز با تجزیه درشت مغذی های زیر بود:
- پروتئین 20 درصد
- چربی 30 درصد
- کربوهیدرات با GI کم یا متوسط 50 درصد

رژیم غذایی با پروتئین بالا

مشخص شده که رژیم های غذایی با پروتئین بیشتر و کربوهیدرات کمتر، کاهش وزن در بیماران PCOS را بدون محدود ساختن دریافت کالری بهبود می بخشند. در یک مطالعه شش ماهه که از طریق مجله آمریکایی تغذیه بالینی در اختیار علاقه مندان قرار گرفته است، افرادی که از رژیم غذایی پر پروتئین پیروی کرده بودند، تقریبا 4.5 کیلوگرم بیشتر از داوطلبانی که از رژیم غذایی استاندارد پروتئین استفاده کردند، وزن از دست دادند. ترکیبات درشت مغذی به عنوان درصد کالری دریافتی روزانه از پروتئین، چربی و کربوهیدرات ها به شرح زیر تعریف شده اند:
- رژیم غذایی پر پروتئین: بیش از 40 درصد پروتئین، 30 درصد چربی و کمتر از 30 درصد کربوهیدرات

رژیم غذایی با پروتئین استاندارد: کمتر از 15 درصد پروتئین، 30 درصد چربی و بیش از 55 درصد کربوهیدرات
گفتنی است که هیچ کدام از این برنامه های غذایی، دریافت کالری را محدود نکردند. با این حال، نویسندگان مطالعه مشاهده کردند که مصرف کنندگان رژیم غذایی پر پروتئین،  در عین حال کالری کمتری نیز مصرف می کردند. زیرا به احتمال زیاد پروتئین قدرت بیشتری برای حفظ احساس سیری در مدت طولانی تر دارد.

رژیم غذایی سندرم تخمدان پلی کیستیک: از بایدها و نبایدهای غذایی برای مدیریت علائم بیماری

رژیم غذایی مدیترانه ای اصلاح شده

رژیم غذایی مدیترانه ای بر مصرف غذاهای کامل و فرآوری نشده تمرکز دارد: سبزیجات، انواع میوه، ماهی، غذاهای دریایی، حبوبات، آجیل، غلات کامل و روغن زیتون. نشان داده شده است که نسخه اصلاح شده و کم کربوهیدرات این رژیم غذایی باعث کاهش وزن در مبتلایان به PCOS می شود.
رژیم غذایی مدیترانه ای اصلاح شده کربوهیدرات ها را به 20 درصد از کالری کل یا حداکثر 100 گرم در روز محدود می کند. مشخص شده که این برنامه غذایی به افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک کمک می کند تا حداقل 400 گرم در هفته وزن کم کنند.

رژیم کتوژنیک

رژیم کتوژنیک ممکن است بهترین گزینه برای کاهش وزن در بیماران مبتلا به PCOS باشد. این رژیم کربوهیدرات ها را به 5 درصد از کل انرژی دریافتی محدود می کند، یعنی کمتر از 30 گرم کربوهیدرات در روز.
پژوهش منتشر شده توسط مجله کاربردی سازی علوم پزشکی نشان می دهد که رژیم کتوژنیک باعث کاهش وزن، کاهش قند خون، بهبود عملکرد کبد و تنظیم چرخه های قاعدگی می شود. در یک مطالعه، زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک طی 12 هفته با رژیم کتوژنیک به طور متوسط 9 کیلوگرم از وزن خود را از دست دادند و BMI آنها هم بیش از سه امتیاز کاهش یافت.

رژیم ضد التهابی

رژیم ضد التهابی بر میوه ها، سبزیجات، پروتئین بدون چربی، آجیل، دانه ها و چربی های سالم تمرکز دارد و از غذاهای بسته بندی شده، مواد غذایی شیرین و نمکی و گوشت قرمز فرآوری شده پرهیز می کند. در مطالعه ای که به وسیله مجله علوم پزشکی آمریکای شمالی منتشر شد، افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک که رژیم ضد التهابی را به مدت سه ماه دنبال کرده بودند، 7 درصد از وزن بدن خود را از دست دادند و بهبود قابل توجهی در سطح کلسترول، فشار خون و نشانگرهای التهابی نشان دادند.

رژیم غذایی DASH

برنامه دیگر، رژیم غذایی DASH نام دارد؛ رویکردهای غذایی برای توقف فشار خون. این رژیم مصرف نمک را کاهش می دهد و بر غذاهای مفید برای قلب تمرکز دارد. DASH یک برنامه غذایی محبوب به منظور کاهش خطر بیماری های قلبی و عروقی است. این دسته از بیماری ها یکی از نگرانی های سلامتی در افراد مبتلا به PCOS به شمار می روند. یک مطالعه در سال 2015 که در مجله تحقیقات هورمونی و متابولیک منتشر شد، نشان داد که بیماران دارای اضافه وزن مبتلا به PCOS به دنبال استفاده از رژیم غذایی DASH، چربی شکمی بیشتری را از دست دادند و در مقایسه با بیمارانی که از رژیم غذایی استاندارد پیروی می کردند، بهبود قابل توجهی در مقاومت به انسولین و نشانگرهای التهابی نشان دادند.